Nền kinh tế Trung Quốc to tới mức nào?
Chỉ số của Economist cho thấy GDP của Trung Quốc lớn hơn những gì mà Ngân hàng Thế giới nghĩ!
Nền kinh tế Hoa Kỳ không vượt qua nền kinh tế Trung Quốc về quy mô, mãi cho đến thập kỷ 1880, theo dự án Maddison của Đại học Groningen. Hiện tại hai quốc gia đang là đối thủ của nhau. Do số lượng công nhân của Trung Quốc gấp 4.7 lần so với số công nhân tại Mỹ, nên Trung Quốc chỉ cần một phần nhỏ năng suất là họ đã vượt qua sản lượng đầu ra của Mỹ. Và hơn 53 quốc gia có thể có GDP lớn hơn Mỹ nếu họ có đông dân như Trung Quốc.
Vào năm 2019, các công nhân Trung Quốc đã sản xuất hơn 99 nghìn tỷ nhân dân tệ giá trị hàng hóa và dịch vụ, trong khi đó ở Mỹ sản lượng hàng hóa và dịch vụ trị giá 21.4 nghìn tỷ dollar Mỹ. Vì 1 dollar đổi 6.9 yuan vào năm ngoái, nên nếu quy về dollar Mỹ, GDP của Trung Quốc chỉ đạt 14 nghìn tỷ dollar Mỹ, thấp hơn nhiều so với GDP của Mỹ.
Tuy nhiên với 6.9 nhân dân tệ ở Trung Quốc bạn có thể làm được nhiều thứ hơn so với việc có 1$ ở Mỹ. Một ví dụ nho nhỏ là bánh hamburger Big Mac. Nó có giá 21.70 nhân dân tệ ở Trung Quốc và $5.71 ở Mỹ, theo giá cả khảo sát bởi The Economist. Theo cách quy đổi đó, chỉ mất 3.8 nhân dân tệ để đổi 1 dollar Mỹ. Nhưng nếu điều này đúng, thì 99 nghìn tỷ nhân dân tệ có thể mua 26 nghìn tỷ dollar và nền kinh tế Trung Quốc lớn hơn đáng kể so với nền kinh tế Hoa Kỳ.
Lấy cảm hứng từ logic này, The Economist đã so sánh giá của hamburger Big Mac trên toàn thế giới kể từ năm 1986. Kết quả là một thước đo sơ bộ về sức mua của tiền tệ. Nó cho thấy có nhiều đồng tiền đang bị định giá thấp, so với đồng dollar Mỹ, trên thị trường ngoại hối (xem biểu đồ). Đồng franc Thụy Sỹ và đồng Lebanon đang được định giá quá cao. Đồng Lebanon đã bị định giá thấp cho tới khi lạm phát gia tăng vào năm ngoái, làm tăng giá cả nội địa ngay cả khi đồng tiền đã được neo vào đồng dollar. Riêng giá của Big Mac đã tăng 38%.
Cứ sau vài năm, Ngân hàng Thế giới bắt đầu một nỗ lực có hệ thống nhằm đánh giá sức mua bằng cách so sánh hàng nghìn giá cả hàng hóa và dịch vụ trên thế giới. Kết quả có thể đáng kinh ngạc. Theo khảo sát giá cả năm 2011, được công bố vào 6 năm trước, cho thấy giá cả ở Trung Quốc rẻ hơn so với suy nghĩ trước đây và vì thế nền kinh tế của nó lớn hơn nhiều. Dựa trên những ước tính này, IMF đã tính toán rằng GDP Trung Quốc đã vượt qua GDP của Hoa Kỳ năm 2014 và lớn hơn 27% vào năm 2019.
Tuy nhiên nhiều người hoài nghi những ước tính này. Vào năm 2010, một cuộc khảo sát không chính thức của phóng viên tại Caixin, một tạp chí tài chính, đã ghi nhận có một số mặt hàng được ưa chuộng hơn ở Hàng Châu so với thành phố Boston. (Nó so sánh các loại táo và nhận ra giống táo Golden đắt hơn 37% ở Trung Quốc)
Những hoài nghi này cũng đã giành được ưu thế khi vào tháng 5, Ngân hàng thế giới phát hành bảng so sánh giá mới nhất. Nó phát hiện ra giá cả hàng hóa ở Trung Quốc đắt hơn 17% so với Mỹ. Và vì vậy GDP của Trung Quốc giảm hơn 3.2 nghìn tỷ dollar Mỹ. Theo cách ước tính này, nền kinh tế Trung Quốc không vượt qua nền kinh tế Hoa Kỳ cho tới năm 2016.
Nhưng liệu cách ước tính mới này có chính xác hơn so với những nỗ lực quá khứ? So sánh giá cả trên toàn thế giới là một công việc đầy khó khăn. Một mặt hàng có thể chỉ là nguyên liệu ở nơi này nhưng có thể là thành phẩm ở nơi khác. Ngân hàng Thế giới cần quyết định trọng số cho mỗi loại hàng hóa, và điều đó phụ thuộc vào thói quen mua sắm – mà thói quen mua sắm ở mỗi khu vực lại là khác nhau, một phần do giá cả chênh lệch. Và rất có thể mọi nỗ lực chẳng đi đến đâu cả.
Vì vậy cách đơn giản chúng tôi làm để kiểm tra kết quả của Ngân hàng thế giới trước những nghi ngờ, đó là sử dụng giá của một bánh Big Mac. Chỉ số của chúng tôi cho rằng hiện tại, ngân hàng thế giới đang đánh giá thấp sức mua của đồng nhân dân tệ và cả nền kinh tế Trung Quốc. Mc Donald’s đã từng là một biểu tưởng của nền kinh tế Hoa Kỳ hùng mạnh. Giờ đây, trớ trêu thay, nó cho thấy nền kinh tế của họ đang bị vượt mặt.