Ngân hàng Trung ương là gì?

Ngân hàng trung ương là cơ quan độc lập được các quốc gia trên thế giới sử dụng để hỗ trợ quản lý hệ thống ngân hàng thương mại, ấn định lãi suất NHTW và thúc đẩy sự ổn định tài chính trong cả nước.

Vai trò của ngân hàng trung ương trong thị trường ngoại hối

Vì lợi ích tăng trưởng kinh tế bền vững đồng thời giữ sự ổn định chung của hệ thống tài chính, các ngân hàng trung ương chịu trách nhiệm chính trong việc duy trì lạm phát ở mức mục tiêu. Khi các ngân hàng trung ương xét thấy cần thiết, họ sẽ can thiệp vào thị trường tài chính thông qua những chính sách tiền tệ. Điều này thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà giao dịch ngoại hối để kiếm lời các biến động của tỷ giá.

Các NHTW can thiệp vào thị trường tài chính thông qua những công cụ sau:

• Nghiệp vụ thị trường mở (OMO): là họat động NHTW mua vào hoặc bán ra những giấy tờ có giá của chính phủ (như trái phiếu) trên thị trường, tác động trực tiếp đến nguồn vốn của các tổ chức tín dụng, với mục đích điều tiết lượng cung ứng tiền tệ.
• Thay đổi lãi suất NHTW: Lãi suất NHTW còn được gọi là lãi suất chiết khấu, hoặc lãi suất liên bang, được thiết lập bởi ủy ban chính sách tiền tệ với mục đích thắt chặt hoặc thúc đẩy các hoạt động kinh tế. Điều này có vẻ phản trực quan, nhưng khi nền kinh tế phát triển quá nóng sẽ dẫn đến lạm phát tăng, đây là điều mà các NHTW hướng tới là duy trì sự tăng trưởng đó ở mức vừa phải.

Các ngân hàng trung ương còn được gọi là "người cho vay cuối cùng". Nếu một chính phủ có tỷ lệ nợ trên GDP khiêm tốn và không thể huy động được tiền thông qua đấu giá trái phiếu, ngân hàng trung ương có thể cho chính phủ vay tiền để đáp ứng tình trạng thiếu thanh khoản tạm thời.

Khi ngân hàng trung ương là người cho vay cuối cùng góp phần làm tăng niềm tin của nhà đầu tư. Các nhà đầu tư cảm thấy thoải mái hơn khi các chính phủ gần như chắc chắn sẽ đáp ứng các nghĩa vụ nợ của họ và điều này giúp giảm chi phí đi vay của chính phủ.

Các nhà giao dịch có thể chủ động theo dõi các sự kiện liên quan đến NHTW các nước thông qua công cụ Lịch kinh tế.

Các ngân hàng trung ương lớn và cách chính sách của họ ảnh hưởng tới thị trường ngoại hối toàn cầu.

Cục dự trữ liên bang Mỹ (Federal Reserve Bank - Fed) 

Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) là NHTW của Hoa Kỳ, là nơi phát hành cũng như kiểm soát nguồn cung đồng tiền được giao dịch rộng rãi nhất trên thế giới - Dollar Mỹ (USD). Các hành động của Fed không chỉ có ý nghĩa đối với đồng dollar Mỹ mà còn tác động đối với các đồng tiền khác, các hành động của Fed nhận được sự quan tâm lớn. Fed đặt mục tiêu giữ vững lạm phát ổn định ở mức 2%, tối đa hóa việc làm, duy trì lãi suất dài hạn vừa phải.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (European Central Bank - ECB)

Khác với các NHTW khác, NHTW châu Âu đóng vai trò là ngân hàng trung ương cho tất cả các quốc gia thành viên trong Liên minh châu Âu. ECB ưu tiên bảo vệ giá trị của đồng Euro và duy trì ổn định lạm phát. Đồng Euro là đồng tiền được lưu hành nhiều thứ hai trên thế giới, do đó các hành động của ECB cũng thu hút không ít sự quan tâm của các nhà giao dịch ngoại hối.

NHTW Anh (Bank of England - BoE)

NHTW Anh hoạt động với tư cách là NHTW của Vương quốc Anh với hai mục tiêu chính: thúc đẩy và duy trì sự ổn định tiền tệ và tài chính. Vương quốc Anh hoạt động bằng cách sử dụng mô hình Twin Peaks khi điều tiết hệ thống tài chính với “cánh tay phải” là Cơ quan quản lý tài chính (FCA) và “cánh tay trái” là cơ quan điều tiết Prudential (PRA). NHTW Anh điều tiết một cách thận trọng các dịch vụ tài chính bằng cách yêu cầu các tổ chức tài chính phải nắm giữ đủ vốn và có các biện pháp kiểm soát rủi ro thích hợp.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (Bank of Japan - BoJ)

NHTW Nhật Bản đưa ra các chính sách tiền tệ nhằm duy trì sự ổn định giá cả và duy trì hoạt động ổn định của hệ thống tài chính. NHTW Nhật Bản nỗ lực quyết liệt nhằm phục hồi nền kinh tế, khi đã giữ lãi suất dưới 0 (lãi suất âm). Lãi suất âm cho phép các các nhân khi vay tiền được trả thêm 1 khoản tiền, tuy nhiên các nhà đầu tư sẽ không nhận được lãi từ số tiền đã gửi, ngoài ra sẽ phải chịu một khoản phí.

Trách nhiệm của Ngân hàng Trung ương

Các NHTW được thành lập để thực hiện nhiệm vụ nhằm phục vụ lợi ích chung. Mặc dù ở các quốc gia khác nhau, trách nhiệm của các NHTW cũng có thể khác nhau, nhưng tựu chung lại gồm những trách nhiệm chính sau:

• Duy trì sự ổn định giá cả: Các NHTW có nhiệm vụ “bảo vệ” giá trị đồng tiền quốc gia của họ. Điều này được thực hiện bằng cách duy trì mức lạm phát thấp trong nền kinh tế.
• Duy trì và thúc đẩy sự ổn định của hệ thống tài chính: Để giảm rủi ro trong hệ thống tài chính, các NHTW yêu cầu các ngân hàng thương mại thực hiện tốt các chức năng của mình và có khả năng chống đỡ được các cú sốc tiềm ẩn.
• Thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong nền kinh tế: Tổng quát chung, có hai con đường chính mà một quốc gia có thể kích thích nền kinh tế của mình. Đó là thông qua Chính sách tài khóa (chi tiêu của Chính phủ) hoặc chính sách tiền tệ (sự can thiệp của ngân hàng trung ương). Khi các chính phủ đã cạn kiệt ngân sách, các ngân hàng trung ương vẫn có thể bắt đầu chính sách tiền tệ nhằm kích thích nền kinh tế.
• Giám sát và điều tiết các ngân hàng thương mại: Các ngân hàng trung ương được giao nhiệm vụ điều tiết và giám sát các ngân hàng thương mại vì lợi ích chung.
• Giảm thất nghiệp: Ngoài ổn định giá cả và tăng trưởng bền vững, trách nhiệm của các ngân hàng trung ương là việc giảm thiểu thất nghiệp. Đây là một trong những mục tiêu của Cục Dự trữ Liên bang.

Ngân hàng Trung ương và lãi suất.

Các NHTW ấn định lãi suất Ngân hàng trung ương và tất cả các loại lãi suất khác mà các cá nhân phải chịu đối với các khoản vay cá nhân, vay mua nhà, thẻ tín dụng,... ; các khoản vay sẽ phát sinh lãi từ lãi suất cơ bản này. Lãi suất NHTW là lãi suất áp dụng cho các ngân hàng thương mại muốn vay tiền từ NHTW trên cơ sở qua đêm.
Tác động của lãi suất NHTW được mô tả theo sơ đồ dưới đây với việc các NHTM tính lãi suất cao hơn cho các cá nhân so với lãi suất họ có thể đảm bảo với NHTW.

Các ngân hàng thương mại cần vay vốn từ ngân hàng trung ương để tuân thủ tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Các ngân hàng chấp nhận các khoản tiền gửi và cho vay, khi đó ngân hàng cần đảm bảo có đủ tiền mặt ở mức tối thiểu để phục vụ việc rút tiền hàng ngày, đồng thời cũng tiến hành cho vay các doanh nghiệp và cá nhân. Ngân hàng tạo ra doanh thu thông qua quá trình này bằng cách tính lãi suất cho vay cao hơn trong khi trả lãi suất thấp hơn cho người gửi tiền.

Các ngân hàng trung ương sẽ xác định lãi suất cụ thể của tất cả các khoản tiền của người gửi tiền (dự trữ) mà các ngân hàng được yêu cầu trích lập, và nếu ngân hàng thiếu khoản này, ngân hàng có thể vay từ ngân hàng trung ương với lãi suất qua đêm, dựa trên lãi suất hàng năm của ngân hàng trung ương.

Các nhà giao dịch ngoại hối giám sát chặt chẽ lãi suất của ngân hàng trung ương vì chúng có thể có tác động đáng kể đến thị trường ngoại hối. Các tổ chức và nhà đầu tư có xu hướng chạy theo lãi suất và do đó, những thay đổi về lãi suất sẽ dẫn đến việc các nhà giao dịch chuyển hướng đầu tư sang các quốc gia có lãi suất cao hơn.

Tác động của ngân hàng trung ương tới thị trường ngoại hối.

Các nhà giao dịch forex thường đánh giá thông điệp mà chủ tịch NHTW phát biểu, qua đó các nhà giao dịch tìm manh mối về việc NHTW có khả năng tăng hoặc giảm lãi suất hay không. Thông điệp sẽ giải thích cho việc quyết định tăng/giảm lãi suất được gọi là Hawkish/Dovish. Những manh mối tinh tế này được gọi là “Forward guidance” và có tiềm năng thay đổi giá trên thị trường ngoại hối.

Các nhà giao dịch tin rằng NHTW sắp bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất sẽ tạo ra cơ hội giao dịch trong dài hạn bằng cách mua vào đồng tiền đó. Trong khi các nhà giao dịch dự đoán lập trường ôn hòa từ NHTW họ sẽ tìm cách bán đồng tiền này.

Sự thay đổi của lãi suất NHTW mang lại cho các nhà giao dịch cơ hội giao dịch dựa trên chênh lệch lãi suất giữa các loại tiền tệ của hai quốc gia thông qua thực hiện giao dịch. Khi thực hiện giao dịch, các nhà giao dịch mong muốn nhận được lãi suất qua đêm bằng cách mua vào đồng tiền có lãi suất cao, bán một đồng tiền có lãi suất thấp - hay còn gọi là nghiệp vụ Carry Trade.