(Xem phần 1 bài viết tại đây)

Chúng ta đã thấy những đóng góp chính từ (a) sự tăng trưởng kinh tế và ưu thế vượt trội của Mỹ, (b) hiệu suất đáng kinh ngạc của các công ty lớn nhất, (c) những thành tựu về công nghệ, năng suất và kỹ thuật quản lý, và (d) những lợi ích của toàn cầu hóa. Tuy nhiên, tôi sẽ lấy làm lạ nếu sự suy giảm lãi suất trong 40 năm qua không đóng vai trò quan trọng nhất.

Vào những năm 1970, tôi đã vay một khoản tiền từ ngân hàng ở Chicago với lãi suất “ba phần tư lãi suất tham chiếu”. (Chúng ta không còn nghe nhiều về lãi suất tham chiếu (prime rate) nữa, nhưng đó là lãi suất tiền thân của LIBOR – tại đó các ngân hàng trung tâm của hệ thống sẽ cho những khách hàng tốt nhất của họ vay). Tôi nhận được thông báo từ ngân hàng khi lãi suất của tôi thay đổi, và tôi chịu mức lãi suất cao nhất vào tháng 12 năm 1980: Ngân hàng cho tôi biết lãi suất khoản vay của tôi đã tăng lên 22.25%! Bốn thập kỷ sau, tôi chỉ có thể vay với lãi suất 2.25%, cố định trong 10 năm. Điều này thể hiện sự sụt giảm 2,000 điểm cơ bản. Thật kỳ diệu!

Tác động của việc giảm lãi suất là gì?

• Đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế bằng cách giúp người tiêu dùng mua trả góp rẻ hơn và giúp các công ty đầu tư vào cơ sở vật chất, thiết bị và hàng tồn kho.
• Cung cấp khoản trợ cấp cho người đi vay (bằng chi phí của người cho vay và người tiết kiệm).
• Giảm chi phí vốn của doanh nghiệp, do đó làm tăng lợi nhuận của họ.
• Làm tăng giá trị hợp lý của tài sản. (Giá trị lý thuyết của một tài sản được định nghĩa là giá trị hiện tại đã chiết khấu của các dòng tiền trong tương lai. Tỷ lệ chiết khấu càng thấp thì giá trị hiện tại càng cao.) Do đó, khi lãi suất giảm, các tham số định giá như tỷ lệ p/e và giá trị doanh nghiệp tăng, và tỷ lệ trần đối với bất động sản giảm.
• Làm giảm lợi nhuận tiềm năng mà các nhà đầu tư yêu cầu từ các khoản đầu tư họ đang xem xét, do đó làm tăng mức giá mà họ sẽ trả. Điều này có thể nhìn thấy trực tiếp nhất trên thị trường trái phiếu – mọi người đều biết là “lãi suất giảm, giá tăng” – nhưng nó hoạt động khắp thế giới đầu tư.
• Bằng cách nâng giá tài sản, giảm lãi suất tạo ra “hiệu ứng giàu có” khiến mọi người cảm thấy giàu có hơn và do đó sẵn sàng chi tiêu hơn.
• Cuối cùng, bằng cách đồng thời tăng giá trị tài sản và giảm chi phí đi vay, việc lãi suất giảm tạo ra may mắn cho những người mua tài sản bằng cách sử dụng đòn bẩy.

Để tôi giải thích kỹ hơn về ý cuối cùng. Hãy nghĩ về việc một người mua sử dụng đòn bẩy trong môi trường lãi suất giảm:

• Anh ta phân tích một công ty và đưa ra kết luận rằng anh ta có thể kiếm được 10% một năm từ nó và quyết định mua nó.
• Sau đó, anh ta hỏi người quản lý thị trường vốn rằng nếu vay 75% số tiền thì sẽ tiêu tốn bao nhiêu. Khi anh ấy được báo là lãi suất 8%. Kiếm được 10% trên 3/4 số vốn vay với lãi suất 8% sẽ nâng tỷ suất sinh lợi của 1/4 còn lại (vốn chủ sở hữu) lên 16%.
• Các ngân hàng cạnh tranh nhau để cho vay, và kết quả là lãi suất là 7% thay vì 8%, khiến cho khoản đầu tư thậm chí còn sinh lãi nhiều hơn (tỷ lệ sinh lời 19%).
• Chi phí lãi suất cho khoản nợ có lãi suất thả nổi của anh ta giảm dần theo thời gian, và khi khoản nợ có lãi suất cố định của anh ấy đến hạn, anh ấy thấy rằng mình có thể chuyển sang vay ở mức 5%. Bây giờ giao dịch đòn bẩy có lợi suất 25%, khi tất cả những yếu tố khác đều giữ nguyên.

Câu chuyện này bỏ qua lợi ích của việc giảm lãi suất đối với khả năng sinh lời của công ty mà anh ấy đã mua và giá trị thị trường của công ty đó. Có gì ngạc nhiên khi cổ phần tư nhân và các chiến lược đòn bẩy khác đã đạt được thành công lớn trong 40 năm qua?

Trong một lần gặp gỡ khách hàng gần đây, tôi đã nghĩ ra một chút hình ảnh để truyền tải quan điểm của mình về tác động của việc lãi suất giảm kéo dài: Tại một số sân bay, có thang cuốn và việc đứng trên đó giúp hành khách đang mệt mỏi cảm thấy dễ dàng hơn. Nhưng thay vì đứng yên trên đó, bạn đi với tốc độ bình thường, bạn sẽ tiến lên phía trước nhanh hơn. Đó là bởi vì tốc độ di chuyển của bạn trên mặt đất là tổng tốc độ mà bạn đang đi bộ thêm tốc độ mà thang đang vận hành.

Đó là những gì tôi nghĩ đã xảy ra với các nhà đầu tư trong 40 năm qua. Họ tận hưởng sự tăng trưởng của nền kinh tế và các công ty mà họ đầu tư vào, cũng như sự gia tăng giá trị cổ phần sở hữu của họ. Nhưng thêm vào đó, họ đang trên đà chuyển động theo lãi suất giảm. Kết quả thật tuyệt. Đối với tôi, dường như một phần đáng kể của số tiền mà các nhà đầu tư kiếm được trong giai đoạn này là kết quả của việc lãi suất giảm quá mạnh. Tôi cho rằng gần như không thể phóng đại ảnh hưởng của việc giảm lãi suất trong bốn thập kỷ qua.