Có vẻ như luôn luôn tồn tại 1 sự cạnh tranh ngầm giữa các nhà giao dịch cổ phiếu và trái phiếu. Cổ phiếu chiếm hầu hết sự chú ý – chúng gần như là điều đầu tiên mọi người nghĩ đến khi nhắc đến từ "thị trường" - và là thứ thu hút các nhà đầu tư cá nhân. Mặt khác, các tài sản thu nhập cố định lại được coi là dành cho những kẻ bi quan, những kẻ có nhu cầu phòng ngừa rủi ro và thường được ca ngợi là loại tài sản "thông minh hơn".

Thật sự cũng không có mấy ý kiến phản đối quan điểm rằng cổ phiếu có xu hướng mang lại lợi nhuận cao hơn trái phiếu trong một thời gian dài. Nhưng trong suốt ba thập kỷ qua, đó thực tế lại là một cuộc đua tương đối gay cấn. Chỉ số Dow Jones đã tăng trung bình 11.1% một năm kể từ năm 1990, trong khi đối với chỉ số S&P 500 là 10.7%. Theo dữ liệu Bloomberg Barclays Index, trái phiếu lợi suất cao đã đem lại lợi nhuận 8.9%, trong khi con số đó đối với các khoản nợ doanh nghiệp cấp đầu tư là 6.9%, và thậm chí đối với các trái phiếu Kho bạc là 5.5% tính theo năm.

Trong khoảng thời gian này, với một số quyết định thông minh, một nhà quản lý quỹ thu nhập cố định ít nhất có thể hy vọng bắt kịp với hiệu suất của toàn thị trường chứng khoán Hoa Kỳ, nếu không nói là có thể đánh bại hoàn toàn các chỉ số. Tuy nhiên, hướng đến năm 2021, các nhà đầu tư trái phiếu có lẽ đã sẵn sàng đầu hàng.

Quan sát nhanh các mức lợi suất trái phiếu hiện hành sẽ giải thích vì sao các nhà đầu tư trái phiếu sẽ bỏ cuộc. Lợi suất trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ 10 năm vẫn dưới 1%. Lợi suất loại nợ chính quyền địa phương 10 năm được xếp hạng cao nhất thậm chí còn thấp hơn: 0.67%. Trái phiếu doanh nghiệp cấp đầu tư- với thời gian đáo hạn 12 năm và xếp hạng thấp hơn ba hoặc bảy bậc so với mức AAA – trung bình cho lợi suất 1.82%, chỉ cách mức thấp kỷ lục 2 điểm phần trăm. Trái phiếu rác của Hoa Kỳ trung bình cũng chỉ có lợi suất 4.49%, nằm trong phạm vi mức thấp nhất mọi thời đại.

Tất nhiên, lợi suất là đại lượng thể hiện tổng lợi nhuận mà nhà đầu tư có thể mong đợi từ việc nắm giữ một trái phiếu đến ngày đáo hạn, miễn là nó không bị vỡ nợ. Trong khi giá trị tất cả các loại tài sản thu nhập cố định đã được thúc đẩy mạnh mẽ trong 3 thập kỷ qua khi lợi suất trái phiếu kho bạc giảm, làm tăng giá trái phiếu, phần "thu nhập" trong tên gọi của chúng mới là thứ đã đem lại lợi nhuận một cách đáng tin cậy trong thời gian dài. Điều đó đặc biệt đúng đối với các nhà đầu tư kiên nhẫn, những người có thể bước vào cuộc chơi trong thời kỳ hỗn loạn - mua đúng trái phiếu có lợi suất cao vào cuối năm 2011 hoặc đầu năm 2016 có thể đem lại lợi nhuận cố định tới 10% trong nhiều năm.

Sau một năm chưa từng có tiền lệ khi Fed mở rộng bảng cân đối kế toán hơn 3 nghìn tỷ đô la và lấn sâu vào thị trường nợ doanh nghiệp và nợ chính quyền địa phương hơn bao giờ hết, các nhà giao dịch trái phiếu vẫn tự hỏi liệu sự kiên nhẫn đó có 1 lần nữa được đền đáp hay không. Đặt cược vào sự gia tăng mạnh mẽ của lợi suất có vẻ như là 1 việc làm vô ích, ngay cả khi tăng trưởng của Hoa Kỳ phục hồi vào năm tới, với khả năng của Fed trong việc điều chỉnh thị trường trái phiếu Kho bạc theo ý muốn của mình. Trong khi đó, S&P 500 đã tăng 16.9% trong năm 2020 và thậm chí là 67.3% kể từ ngày 23 tháng 3, khi Fed cho biết sẽ sẵn sàng mua vào các trái phiếu doanh nghiệp thông qua các chương trình cung cấp tín dụng cho doanh nghiệp.

Nick Maroutsos, người đứng đầu bộ phận trái phiếu toàn cầu của Janus Henderson cho biết: “Hãy thành thật mà nói: Chúng tôi cố gắng tạo ra dòng tiền ổn định cộng với 2% đến 3% lợi nhuận trong danh mục đầu tư tài sản thu nhập cố định của mình, con số bạn có thể dễ dàng đạt được nó chỉ sau vài ngày giao dịch cổ phiếu. Tại sao lại sở hữu những khoản nợ được đánh giá thấp hơn, tại sao lại sở hữu những khoản nợ thiếu thanh khoản, những khoản vay ngân hàng, khi bạn có thể mua cổ phiếu và nhiều khả năng sẽ kiếm được nhiều hơn?"

Maroutsos điều hành quỹ ETF thu nhập cố định với kỳ hạn ngắn (Janus) trị giá 2.9 tỷ đô la, với mức tăng khoảng 3% trong năm nay. Điều đó có vẻ ít ỏi về mặt tuyệt đối, nhưng nó chỉ đi kèm 1 phần 10 mức độ biến động của SPDR S&P 500 ETF Trust, được đo lường bằng độ lệch chuẩn, mang lại cho nó tỷ lệ Sharpe tốt hơn, tỷ lệ đo lường mức lợi nhuận trên mỗi đơn vị rủi ro.

"Những gì chúng tôi đang nói với các nhà đầu tư của chúng tôi là các ngân hàng trung ương sẽ không tăng lãi suất, vì vậy sẽ không có nhiều biến động trong lợi suất các trái phiếu kỳ hạn ngắn", Maroutsos nói. "Bạn sẽ không thu được nhiều lợi nhuận, nhưng bạn sẽ nhận được một số thu nhập mà không phải chịu nhiều biến động. Bạn sẽ có thể dễ dàng thiết lập 1 vị thế đem lại lợi nhuận chấp nhận được trong 12 tháng tới và nếu bạn muốn trở nên quyết liệt hơn, bạn có thể thử chuyển hướng sang thị trường cổ phiếu. "

Rick Rieder, Giám đốc điều hành thu nhập cố định toàn cầu của BlackRock và là người đứng đầu nhóm phân bổ tài sản toàn cầu, nhận thấy các nhà đầu tư cá nhân với truyền thống phân bổ 60% cho cổ phiếu và 40% cho trái phiếu đang đi đến kết luận tương tự. Ông nói: “Đối với tỷ lệ 60-40 truyền thống, nếu phần lớn trong số 40% chỉ đem lại cho bạn lợi nhuận 0% hoặc thậm chí là âm, việc giữ nhiều tiền mặt hơn và phân bổ nhiều hơn sang cổ phiếu hoặc các tài sản thay thế (alternative assets) tư nhân, ít thanh khoản hơn, có lẽ sẽ diễn ra. Mức lãi suất mà chúng ta đang tài trợ cho các doanh nghiệp hiện nay không thể coi là một điều kiện bình thường. Một phần lý do tại sao tôi nghĩ cổ phiếu sẽ tiếp tục tăng mạnh hơn là các khoản vay giá rẻ sẽ cho phép các công ty chi tiêu vào đầu tư, M&A, R&D – đó không khác gì việc bơm trực tiếp vào giá trị của doanh nghiệp."

Nếu điều đó vẫn chưa đủ, không ai khác ngoài Jerome Powell sẽ trấn an rằng rằng cổ phiếu không bị thổi phồng như bề ngoài bằng cách sử dụng mô hình của Fed, mô hình xem xét tỷ suất sinh lời của S&P 500 so với trái phiếu. Ông cũng nói rõ rằng các nhà đầu tư không nên mong đợi lãi suất dài hạn cao hơn một cách có ý nghĩa sẽ xuất hiện sớm. "Phải thừa nhận chỉ số P/E đang khá cao, nhưng điều đó có thể không có nhiếu ý nghĩa trong một thế giới mà chúng tôi nghĩ lợi nhuận từ việc nắm giữ trái phiếu Kho bạc 10 năm thậm chí sẽ rơi xuống dưới mức thấp lịch sử ", ông nói trong cuộc họp báo ngày 16 tháng 12.

Powell thực chất cũng có thể nói rằng chẳng có lựa chọn thay thế nào khác. Patrick Leary, nhà giao dịch cao cấp và chiến lược gia trưởng về thị trường tại Incapital cho biết: “Dù Fed nói rằng họ không tập trung vào thị trường chứng khoán thì chúng ta vẫn thừa hiểu là họ cũng đang thật ra rất quan tâm tới nó”.

Vào một thời điểm nào đó, một khi đám mây bao trùm nền kinh tế Hoa Kỳ sẽ tan biến, Fed có thể sẽ chú ý hơn đến các điều kiện tài chính, thứ đang được duy trì hết sức dễ dãi hơn bao giờ hết. Bob Michele, người đứng đầu toàn cầu về thu nhập cố định tại JPMorgan Asset Management, cho biết: “Bằng cách giảm lãi suất chiết khấu cho mọi loại tài sản, bạn đã làm tăng giá trị cuối cùng của các loại tài sản đó. Đó là điều gì đó lâu dài sẽ không bền vững và bạn cần phải phản ứng."

Tuy nhiên, điều đó không giúp gì cho các nhà đầu tư trái phiếu tiến tới năm 2021. Việc lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm tăng chậm và đều đặn từ 0.9% lên 1.25% - theo dự đoán của Goldman - sẽ đồng nghĩa với khoản lỗ khoảng 1.6%.

Đối với khoản nợ của GE đáo hạn vào năm 2035, cấu phần lớn nhất của chỉ số trái phiếu doanh nghiệp BBB của Bloomberg Barclays, sẽ chỉ cần ghi nhận mức lợi suất cao hơn 30 bps vào thời điểm này vào năm tới để thiết lập mức lợi nhuận âm. Nếu lợi suất không đổi, nó sẽ đem lại lợi nhuận 2.9%. Nhưng theo quan điểm của Maroutsos, con số đó trông thật nhỏ be so với mức tăng 13.3% của S&P 500 kể từ cuối tháng 10.

Dĩ nhiên cổ phiếu không phải lúc nào cũng tăng giá và chắc chắn không nên được coi là tài sản cung cấp lợi nhuận phi rủi ro. Tuy nhiên, như một số nhà quan sát thị trường như Leon Cooperman đã nói, trái phiếu ở mức lợi suất này cung cấp một cái gì đó gần giống hơn với "rủi ro không lợi nhuận".

Khi đối mặt với hai lựa chọn cổ phiếu và trái phiếu, không có gì ngạc nhiên khi các nhà đầu tư đang nghiêng về việc gia nhập vào con sóng tăng của cổ phiếu khi bước sang năm mới. Ngay cả những "đồng tiền thông minh" trong thu nhập cố định cũng vậy.