Tháng trước, McKinsey, công ty tư vấn quản trị số 1 thế giới, đã tổ chức buổi tiệc với các đối tác cấp cao và khách hàng tại Seoul.

Thị trưởng Oh Se-hoon chào đón những người tham dự tại Seoul trong một đoạn video ngắn. CEO Andy Jassy của Amazon cũng góp mặt và ngôi sao nhạc K-Pop Psy đã biểu diễn trực tiếp. Chủ tịch Tập đoàn Rio Tinto, Dominic Barton, cựu đối tác điều hành toàn cầu của McKinsey, và CEO Hyundai Jay Chang cũng tham dự.

“Tôi rất yêu cái kiểu chúng ta là một nhà máy sản xuất CEO,” đối tác điều hành toàn cầu Bob Sternfels nhiệt tình phát biểu trước các đối tác cấp cao ở Seoul. Sau đó, ông dẫn lời CEI JPMorgan Jamie Dimon: “McKinsey là công ty giải quyết được những vấn đề khó khăn nhất của thế giới.”

Bob Sternfels, đối tác điều hành toàn cầu McKinsey

Nhưng ngoài việc ăn mừng, nhiều năm phát triển nhanh chóng và hàng loạt vụ bê bối đạo đức đã khiến ngành tư vấn quản trị 860 tỷ USD phải cắt giảm ngân sách và hàng nghìn việc làm. McKinsey hy vọng việc cắt giảm của họ sẽ bảo vệ việc trả lương cho các đối tác, và một số thành viên cấp cao trong các công ty này đang ngày càng bất mãn. Ngành công nghiệp này đã phải trả hàng trăm triệu USD tiền phạt và các vụ hòa giải, đồng thời ngày càng có nhiều lời kêu gọi giám sát chặt chẽ hơn. Rủi ro danh tiếng và sự bất ổn kinh tế toàn cầu đang thúc đẩy một số công ty và cơ quan chính phủ phải suy nghĩ lại về sự phụ thuộc của họ vào lĩnh vực này.

Và những lùm xùm mới tiếp tục xảy ra. PwC Úc được cho là đã tiết lộ các kế hoạch thuế bí mật của chính phủ cho khách hàng, bao gồm Google, khơi dậy những lo ngại lâu nay về xung đột lợi ích. Trong tháng này, EY cho biết họ sẽ thực hiện những thay đổi đối với hoạt động kinh doanh tại Mỹ sau khi các cơ quan quản lý liên tục phát hiện ra những sai sót trong quá trình kiểm toán.

“Có rất nhiều vấn đề đang diễn ra ngày nay,” Sternfels nói về môi trường kinh tế, trong bình luận của ông với các đối tác cấp cao. Nhận xét của ông đã được cung cấp cho tất cả nhân viên của McKinsey sau sự kiện này.

“Điều đó có nghĩa là các lãnh đạo doanh nghiệp đang tự đặt câu hỏi cho chính mình. Và khi tôi nhìn quanh tôi, tôi thấy những cố vấn giỏi nhất thế giới.”

Theo những người biết về vấn đề, sự kiện của công ty tại Dongdaemun Design Plaza ẩn chứa vô vàn bí mật. Một số người cho biết chuyến đi Hàn Quốc của các đối tác cấp cao đã gây ra sự bất bình trong một số nhân viên vào thời điểm khách hàng của các công ty tư vấn đang cắt giảm chi tiêu.

Theo DJ Carella, phát ngôn viên của McKinsey, “các đối tác cấp cao của chúng tôi gặp mặt trực tiếp 18 tháng một lần để thảo luận về chiến lược của công ty. Giống như chúng tôi tư vấn cho khách hàng của mình, chúng tôi tin rằng những cuộc gặp mặt trực tiếp của lãnh đạo cấp cao của chúng tôi là điều cần thiết để xác định chiến lược, hiệu quả hoạt động và văn hóa.” Ông Sternfels hy vọng sẽ lãnh đạo công ty trong nhiệm kỳ thứ hai khi quá trình bỏ phiếu bắt đầu vào đầu năm 2024.

Các lãnh đạo cấp cao bên ngoài tham dự sự kiện của công ty đều từ chối bình luận hoặc không trả lời các yêu cầu. Chính quyền thành phố Seoul từ chối bình luận.

Bê bối và sa thải

Trong thập kỷ qua, việc tư vấn cho Lầu Năm Góc của Hoa Kỳ đến Bảo hiểm Bình An của Trung Quốc đem lại rất nhiều tiền, và cũng không có ai quản lý. Với 3 ông lớn McKinsey, BCG và Bain, ngành tư vấn quản trị đã bùng nổ: Doanh thu được dự báo tăng 8% trong năm nay lên gần 94 tỷ USD chỉ riêng ở Mỹ, theo ước tính của công ty nghiên cứu Source Global Research. Doanh thu hàng năm của McKinsey dự kiến sẽ tăng khoảng 16 tỷ USD vào năm 2023.

Các công ty Big Four – PwC, EY, Deloitte và KPMG – cũng thu được không ít lợi nhuận từ hoạt động tư vấn. Dịch vụ tư vấn quản trị của PwC đạt doanh thu 22.6 tỷ USD trong năm tài chính kết thúc ngày 30/6, trong khi tư vấn thuế và pháp lý chỉ mang lại khoảng một nửa số tiền đó. Đại dịch đã làm tăng nhu cầu tư vấn quản trị, khi các tập đoàn lùng sục giải pháp cho các vấn đề như làm việc từ xa và gián đoạn chuỗi cung ứng. Kết quả là việc tuyển dụng bùng nổ. Trong 5 năm, số nhân viên của McKinsey đã tăng từ 28,000 lên 45,000.

Fiona Czerniawska, Giám đốc điều hành của Source Global Research cho biết các công ty lớn nhất “chắc chắn đã tuyển dụng quá mức vào năm 2021 và đầu năm 2022, do nhu cầu đặc biệt cao về tư vấn quản trị.” McKinsey – công ty giữ bí mật về nhiều khía cạnh hoạt động của mình – có khoảng 750 đối tác cấp cao, tăng tương đối mạnh qua vài năm trở lại đây. Công ty có tổng cộng khoảng 3,000 đối tác.

Khi giai đoạn bùng nổ Covid suy yếu, tình trạng sa thải nhân viên trong toàn ngành ngày càng gia tăng. PwC và EY nằm trong số những công ty lớn sa thải hàng nghìn nhân viên. Ngay cả McKinsey cũng bước vào một đợt cắt giảm hiếm hoi vào đầu năm nay, với kế hoạch cắt giảm khoảng 1,400 vị trí - chủ yếu là nhân viên hậu cần và cấp trung.

Carella cho biết: “Chúng tôi tiếp tục tuyển dụng mạnh mẽ và tỷ lệ nghỉ việc đang ở gần mức thấp nhất lịch sử”, đồng thời cho biết thêm rằng công ty đã nhận được hơn một triệu đơn xin việc trong năm nay.

Một số nhân viên của McKinsey coi việc cắt giảm là một cách để bảo vệ khoản thù lao cho các cấp bậc ưu tú. Công ty không tiết lộ mức thù lao, nhưng một nhóm đối tác cấp cao được chọn lọc tại các công ty tư vấn như McKinsey có thể kiếm 6 triệu USD mỗi năm. Ở cấp thấp hơn, thù lao rơi vào khoảng 1 triệu đến 1.5 triệu USD.

Một số công ty khác sẽ giảm lương cho các thành viên cấp cao. Tại Anh, các đối tác của PwC ghi nhận mức thù lao của họ giảm xuống dưới 1 triệu GBP (1.27 triệu USD) trong năm nay sau khi lợi nhuận sụt giảm.

Trong khi đó, các đối tác của EY tại Vương quốc Anh ghi nhận lợi nhuận của họ giảm lần đầu tiên sau ba năm. Các đối tác đã đút túi trung bình 761,000 Bảng vào năm ngoái, so với 803,000 Bảng của năm trước nữa. Công ty cũng giảm mức tăng lương và tổng tiền thưởng xuống còn 155 triệu GBP.

‘Loạn’

Ngành tư vấn và kiểm toán từ lâu đã bị chỉ trích: Những phàn nàn về phí cắt cổ có từ nhiều thập kỷ trước. Nhưng một loạt những vấn đề về mặt đạo đức đã làm thay đổi câu chuyện. Giờ đây, các nhà vận động đang kêu gọi có thêm quy định và tính minh bạch, trong đó một số đề xuất rằng các công ty cung cấp dịch vụ kiểm toán và thuế cùng với tư vấn được phá nhỏ.

Một cuộc điều tra hình sự hiện đang được tiến hành về việc PwC Australia làm rò rỉ các kế hoạch thuế bí mật của chính phủ. Công ty này đã từng cam kết tăng cường quản trị doanh nghiệp và quản lý rủi ro.

Allan Fels, cựu chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Úc, cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Nó đã trở thành một phép thử trên toàn cầu. Cần phải có một bộ yêu cầu tiết lộ thông tin để giải quyết xung đột lợi ích và các vấn đề đạo đức khác.”

Các nhà lập pháp Úc đã công bố kế hoạch tăng cường quyền lực của cơ quan quản lý và tăng tiền phạt đối với các tư vấn và công ty “thúc đẩy các kế hoạch lợi dụng thuế” từ 7.8 triệu AUD lên hơn 780 triệu AUD (511.2 triệu USD).

Thượng nghị sĩ Australia Deborah O'Neill (ảnh dưới), người đóng vai trò quan trọng trong cuộc điều tra của quốc hội về hành vi của PwC, cho biết: “PwC đã nghịch ngu với các ông lớn. Những gì chúng tôi có ở đây là một tiết lộ đầy thú vị về một loạt các hoạt động nghiêm trọng đến mức vượt ra khỏi giới hạn ngăn chặn thông thường.”

RBA Governor Philip Lowe Testimony at Parliamentary Committee" src="/uploads/2023/11/22/image-cd0f6235a106f83df18d4fc0b1a889eb.png" />

Trong khi đó, hoạt động kinh doanh của EY tại Đức đã phải đối mặt với lệnh cấm chấp nhận các nhiệm vụ kiểm toán mới quan trọng trong hai năm sau khi không phát hiện ra hành vi gian lận tại Wirecard AG. Và các cơ quan quản lý ở Hoa Kỳ đã phát hiện ra sai sót trong gần một nửa số cuộc kiểm toán EY năm 2022 trong một loạt đợt kiểm tra đột xuất – một sự xuống cấp đáng kể so với một năm trước đó. Trong một tuyên bố, công ty cho biết họ rất coi trọng những kết quả này và đang nỗ lực “thúc đẩy chất lượng kiểm toán.”

McKinsey đã trả khoảng 640 triệu USD để giải quyết các vụ kiện đang diễn ra về việc tư vấn cho Purdue Pharma LP về việc bán thuốc phiện ngay khi họ còn đang tư vấn cho Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), và sẵn sàng trả thêm 230 triệu USD. Chi nhánh ở Nam Phi của công ty này đã vướng vào một vụ bê bối tham nhũng của chính phủ và đối mặt với sự chỉ trích gay gắt vì quá chậm chạp trong việc cắt đứt quan hệ với Nga sau chiến tranh Ukraine.

Phát ngôn viên Carella cho biết McKinsey là một trong những công ty dịch vụ chuyên nghiệp đầu tiên rời khỏi Nga.

Một số vụ bê bối này đã làm dấy lên tranh luận về một mô hình kinh doanh phụ thuộc vào việc các đối tác nhận được kiến thức chuyên môn khi làm việc với một khách hàng và áp dụng nó cho khách hàng tiếp theo. Những người khác nhấn mạnh mức độ hạn chế trong giám sát đối với một ngành sử dụng 6 triệu người trên toàn thế giới.

Tom Rodenhauser, đối tác quản lý tại Kennedy Research Reports, chuyên theo dõi các công ty tư vấn, cho biết: “Phần lớn, việc tư vấn không có chứng chỉ, không có giấy phép. Họ chỉ gặp rắc rối khi bị bắt.”

Hoạt động kiểm toán được quy định ở hầu hết các thị trường lớn. Ở Mỹ, Big Four không thể cung cấp cả dịch vụ kiểm toán và tư vấn cho cùng một khách hàng và các công ty phải đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm toán. Nhưng hầu hết các công ty tư vấn đều không phải là tổ chức niêm yết và không có giấy phép quản lý tiền hoặc ngân hàng. Việc giám sát hoạt động tư vấn phần lớn được thực hiện bởi các tổ chức tiêu chuẩn chuyên nghiệp chứ không phải các cơ quan chính phủ.

Nhân viên hiện tại và trước đây của các công ty tư vấn cho biết, mô hình đối tác cũng có thể đưa ra những quyết định khó khăn đối với những khách hàng rủi ro hoặc áp đặt các biện pháp kiểm soát khó thực hiện. Vào tháng 4, EY đã buộc phải hủy bỏ đề xuất tách dịch vụ kiểm toán và tư vấn của mình sau khi không giành được sự chấp thuận của hơn 13,000 đối tác trong các cuộc bỏ phiếu theo từng quốc gia.

Hậu quả thực

Trong tháng diễn ra buổi ăn mừng của McKinsey tại Seoul, Hiệp hội Tư vấn Quản trị (MCA) Vương quốc Anh đã tổ chức các giải thưởng lớn nhất từ trước đến nay trong ngành, với các hạng mục bao gồm Sử dụng Tư duy Lãnh đạo Tốt nhất và Trưởng nhóm Tư vấn của Năm.

Hơn 1,100 người đã tập trung tại JW Marriott Grosvenor House London. Theo một trong những người tham dự, sự kiện này - được mô tả là Thế vận hội Olympic tư vấn quản trị - lớn hơn rất nhiều so với buổi lễ trước đó.

Tamzen Isacsson, Giám đốc điều hành của MCA, cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Đôi khi có một chút bí ẩn xung quanh việc tư vấn quản trị là gì và nó mang lại những gì.” Bà nói thêm, giải thưởng là một “nền tảng minh bạch, tuyệt vời” để giới thiệu công việc của ngành.

Ngay cả khi đối mặt với những trở ngại gay gắt về chính trị và kinh tế, dịch vụ tư vấn vẫn được ưa chuộng với các tổ chức đang tìm cách cắt giảm chi phí và cải tổ hoạt động.

Rodenhauser cho biết: “Khách hàng đặt rất nhiều niềm tin vào các công ty sẽ làm những điều đúng đắn... Hầu hết đều có kết quả.”

Và vẫn còn một số điểm sáng cho ngành, chẳng hạn như dự án thành phố Neom trị giá 500 tỷ USD của Ả Rập Saudi. Nhưng Trung Quốc - một thị trường trọng điểm - đã gây thất vọng do chính phủ truy quét. cùng với những tai ương kinh tế rộng lớn hơn của đất nước.

Sự phát triển của AI cũng đang luân chuyển ngân sách sang các đơn vị tư vấn chuyên môn, dù các đơn vị tập trung vào AI như QuantumBlack của McKinsey cũng đang phát triển nhanh chóng. Nick Lovegrove, giáo sư tại Trường Kinh doanh McDonough, Đại học Georgetown và là cựu đối tác cấp cao của McKinsey, cho biết cũng có lo ngại rằng AI sẽ sớm có thể làm được “điều mà nhiều chuyên gia tư vấn cấp dưới đã làm trước đây”. PwC hiện đang triển khai một hệ thống hỗ trợ OpenAI nhằm mục đích đưa ra lời khuyên do AI tạo ra.

Trên hết, những hành vi vi phạm đạo đức có thể gây ra hậu quả trong thế giới thực.

Bộ phận tư vấn chính phủ Úc của PwC, từng là một phần đóng góp vào 3 tỷ AUD doanh thu trong một năm, đã được bán vào tháng 7 với giá chỉ 1 AUD. Chính phủ Úc cũng đã cắt giảm chi tiêu cho các chuyên gia tư vấn.

Một số công ty dịch vụ chuyên nghiệp đang cố gắng nâng cao hình ảnh của họ. Trong một bức thư ngỏ vào tháng 9, CEO PwC Australia Kevin Burrowes (ảnh dưới) cho biết ông “vô cùng xin lỗi” vì hành vi không được kiểm soát trong “nhiều năm”. Chủ tịch EY UK Hywel Ball đã đề xuất vào tháng 10 rằng luật pháp của chính phủ sẽ giúp cải tổ ngành kiểm toán. Và McKinsey đã chi gần 700 triệu USD để tăng cường các chức năng quản lý rủi ro, pháp lý và tuân thủ trong 5 năm qua. Họ cũng đang tăng cường bộ phận đạo đức của mình.

Câu chuyện này đi đến đâu vẫn sẽ là một dấu hỏi. Bất chấp điều đó, ngành tư vấn quản trị chưa từng đối mặt với nhiều thay đổi như hiện tại.

“Tôi có thể thành thật nói rằng, tôi chưa có một ngày làm việc nhàm chán nào cả,” đối tác điều hành toàn cầu Sternfels của McKinsey nói với các đồng nghiệp của mình ở Seoul. “Đã có những ngày dài và những ngày khó khăn, nhưng không có những ngày nhàm chán.”