Khi thị trường chứng khoán ghi nhận mức tăng ấn tượng 25% trong năm 2023, hầu như không một ai dự đoán được năm 2024 sẽ tiếp tục chứng kiến đà tăng mạnh mẽ thêm 20%. Quả thực, đây là một chu kỳ tăng trưởng phi thường của thị trường cổ phiếu, đặc biệt tại Hoa Kỳ. Điều gì đã tạo nên kỳ tích này? Nền kinh tế Mỹ đã thể hiện sức mạnh vượt trội với tốc độ tăng trưởng ổn định quanh mức 3% so với cùng kỳ năm trước kể từ quý III năm 2023. Song song với đó, tỷ lệ lạm phát đã giảm đáng kể từ đỉnh 9% trong năm 2022 xuống còn 3% vào đầu năm 2024 và hiện đã về mức 2.5%. Hai yếu tố then chốt này đã và đang là động lực vững chắc cho thị trường.

Đáng chú ý hơn, các dự báo về tăng trưởng lợi nhuận tại Mỹ trong năm 2025 vẫn duy trì ở mức lạc quan, với con số khoảng 15%. Sức bền đáng kinh ngạc này phần nào gây bất ngờ, bởi lẽ nền kinh tế toàn cầu vẫn đang phải đối mặt với không ít thách thức khi bước sang năm 2025.

Những thách thức đang hiện hữu

Mặc dù căng thẳng địa chính trị trong năm 2024 chưa gây ra sự suy giảm kinh tế, song nguy cơ leo thang từ nhiều điểm nóng vẫn là mối quan ngại đáng kể. Tại Ukraine, cuộc xung đột vẫn tiếp diễn không ngừng nghỉ khi cả hai bên liên tục giành thế chủ động và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Trong khi đó, tình hình tại Trung Đông đang ngày càng căng thẳng bất chấp nhiều nỗ lực kêu gọi ngừng bắn. Vượt lên trên những bi kịch nhân đạo, chúng tôi buộc phải phân tích sâu sắc những hệ lụy về mặt kinh tế. Những biến động ngắn hạn đang là mối lo ngại trực diện, trong khi áp lực lạm phát có thể quay trở lại trong dài hạn, tạo ra những tác động không nhỏ đến hoạt động của các doanh nghiệp.

Trên chính trường Hoa Kỳ, chiến thắng của Donald Trump trong cuộc đua vào vị trí Tổng thống đã mở ra một chương mới. Cùng với đó, việc đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát cả Thượng viện và Hạ viện sẽ tạo thuận lợi cho việc triển khai các chính sách mới. Những thay đổi này có thể bao gồm việc cắt giảm thuế (mặc dù thuế quan có thể tăng) và nới lỏng các quy định, từ đó tác động sâu rộng đến thương mại quốc tế trong năm 2025.

Xu hướng bảo hộ kinh tế ngày càng trở nên rõ nét. Việc áp dụng thuế quan và lệnh trừng phạt thường kéo theo các biện pháp đáp trả và tiềm ẩn nguy cơ lan rộng. Diễn biến này được dự báo sẽ là một trong những chủ đề nổi bật trong tương lai gần.

Xu hướng hạ nhiệt với sự phân hóa rõ nét

Từ năm 2023, nhiều nền kinh tế trên thế giới đã cùng chịu tác động từ cú sốc lạm phát. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta đang chứng kiến những cách tiếp cận hoàn toàn khác biệt trong hành trình phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

BoJ tạo điểm nhấn với quyết định tăng lãi suất 25 bps trong tháng 7 năm nay. Trong bức tranh chung, ECB đã tiên phong với hai lần cắt giảm lãi suất 50 bps. Tại Anh quốc, BoE thể hiện sự thận trọng thông qua chiến lược luân phiên giữa cắt giảm và tạm dừng, xuất phát từ mối quan ngại về tốc độ tăng trưởng tiền lương vẫn ở mức cao. Fed, dù khởi động muộn song đã có những bước đi quyết liệt với đợt cắt giảm 50 điểm cơ bản, sau đó tiếp tục giảm thêm 25 bps trong tháng 11 (Hình 1). Những động thái này dường như đã giúp nền kinh tế đạt được một "cú hạ cánh mềm", tuy vậy thị trường lao động vẫn cần được giám sát sát sao để kịp thời phát hiện các dấu hiệu suy yếu kéo dài.

Lãi suất đang giảm dần nhưng với tốc độ khác nhau giữa các khu vực

Với lạm phát cơ bản (underlying inflation) đang ở mức 2.5% và lạm phát lõi (core inflation) tiệm cận ngưỡng 3% tại Mỹ (cùng mức tương đương tại các quốc gia khác), chúng tôi nhận định lãi suất khó có thể giảm sâu như kỳ vọng của thị trường. Có thể khẳng định mặt bằng lãi suất sẽ duy trì ở mức cao hơn so với thập niên 2010. Diễn biến này sẽ tạo ra những ảnh hưởng sâu sắc, buộc các nhà đầu tư phải cân nhắc kỹ lưỡng trong việc cơ cấu lại danh mục đầu tư của mình.

Cú sốc lạm phát đã tạm lắng dịu trong thời điểm hiện tại

Cơ hội và thách thức trong năm 2025

Mặt bằng lãi suất mới đã kiến tạo một môi trường hoàn toàn khác, buộc các doanh nghiệp phải vận động linh hoạt để thích nghi. Chu kỳ cắt giảm lãi suất được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng vững chắc cho trái phiếu chất lượng cao, song chúng tôi nhận định rằng sự phân hóa tín dụng sẽ ngày càng rõ nét trong năm 2025. Thực trạng sức khỏe tài chính không đồng đều giữa các ngành nghề đang hiện hữu, trong đó các doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy cao, đặc biệt trong phân khúc lợi suất cao, có thể sẽ đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn.

Thông thường, thị trường cổ phiếu sẽ hưởng lợi trong môi trường lãi suất đi xuống. Tuy nhiên, viễn cảnh lãi suất khó quay về mức đáy lịch sử cho thấy quyết định phân bổ vốn của doanh nghiệp sẽ là chìa khóa then chốt để vượt qua thành công giai đoạn biến động này. Thị trường Mỹ tiếp tục duy trì vị thế là thị trường có mức định giá cao nhất với mức P/E dự phóng vượt quá 25 lần. Ngược lại, chỉ số MSCI toàn cầu (không bao gồm Mỹ) chỉ giao dịch ở mức 16.30 lần lợi nhuận kỳ vọng. Khoảng cách chênh lệch này đang tiệm cận đỉnh cao nhất trong hơn hai thập niên qua. Tuy vậy, Mỹ vẫn khẳng định vị thế dẫn đầu về sự đa dạng trong hệ sinh thái doanh nghiệp, với sự góp mặt của những tập đoàn thiết bị bán dẫn tiên phong và các đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo cùng AI tạo sinh.

Dù vậy, sẽ đến lúc thị trường Mỹ trở nên quá đắt đỏ, và khả năng suy giảm hiệu suất sẽ hiện hữu khi các khu vực khác bứt phá mạnh mẽ hơn về tăng trưởng. Châu Âu có thể là minh chứng điển hình, khi khu vực này sẽ trở nên hấp dẫn hơn nhờ lợi thế về định giá thấp nếu đạt được tốc độ tăng trưởng vượt trội. Tuy nhiên, chúng tôi chưa thể đặt niềm tin vào kịch bản này. Tại châu Á, Trung Quốc đã không đáp ứng được kỳ vọng trong năm 2024 và mặc dù các gói kích thích đang dần phát huy hiệu quả, song vẫn còn những hoài nghi về khả năng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Bên cạnh đó, những thách thức về cơ cấu dân số cùng những bất định về thuế quan và thương mại toàn cầu vẫn là những rủi ro cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Năm năm trước thời điểm 2030

Làn sóng chuyển đổi năng lượng sẽ tiếp tục được đẩy mạnh với dòng vốn đầu tư dồi dào hơn vào lĩnh vực năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, khi các mốc cam kết 2030 đến gần, chúng tôi dự báo sẽ xuất hiện những điều chỉnh linh hoạt hơn về các mục tiêu chuyển đổi năng lượng. Song song với đó, các cuộc đàm phán có thể sẽ mang đậm tính chính trị bên cạnh yếu tố thực tiễn, trong bối cảnh thuế quan thương mại ngày càng thể hiện vai trò chi phối.

Thâm hụt ngân sách: Mối quan ngại đầu năm

Thâm hụt ngân sách chỉ trở thành mối quan ngại khi thực sự là một thách thức lớn và giờ đây đã đến lúc chúng ta phải đặc biệt lưu tâm. Các nền kinh tế hàng đầu thế giới, bao gồm Mỹ, Anh, Nhật Bản và phần lớn các quốc gia châu Âu đang phải đối mặt với mức thâm hụt từ 5% đến 6% (vượt xa ngưỡng 3% mà châu Âu đề ra). Tình trạng này có thể được kiểm soát trong môi trường lãi suất thấp, tuy nhiên nếu thâm hụt tiếp tục leo thang trong khi lãi suất không thể giảm như kỳ vọng, gánh nặng tài trợ cho thâm hụt sẽ trở nên ngày một trầm trọng. Khi vấn đề này trở thành tâm điểm chú ý của thị trường, những biến động sâu rộng sẽ không thể tránh khỏi.

Kết luận

Để thị trường cổ phiếu có thể duy trì đà tăng trưởng ngoạn mục, nhiều yếu tố then chốt cần phải đồng thuận, từ việc ổn định các căng thẳng địa chính trị, duy trì đà tăng trưởng vừa phải, cho đến kiểm soát lạm phát ở mức thấp để tạo điều kiện cho lãi suất giảm. Vì vậy, mặc dù chúng tôi vẫn giữ quan điểm tích cực về triển vọng tăng trưởng, song khó có thể kỳ vọng thị trường chứng khoán Mỹ sẽ lặp lại mức tăng ấn tượng 20% đến 25%. Thị trường trái phiếu được dự báo sẽ bước vào năm 2025 với nền tảng thuận lợi với mức sinh lời hấp dẫn cùng chính sách hỗ trợ của các ngân hàng trung ương thông qua chu kỳ cắt giảm lãi suất, tuy nhiên sự phân hóa vẫn sẽ hiện hữu. Trong bối cảnh này, việc khéo léo lựa chọn cổ phiếu và tín dụng sẽ là yếu tố quyết định thành công.