Tuần trước, các nhà đầu tư có thể đã bỏ lỡ các siêu cổ phiếu của thị trường chứng khoán như Amazon và Alibaba. Khi tin tức về một loại vắc-xin được tung ra, một nhóm cổ phiếu kì lạ đã khiến Phố Wall tăng cao hơn, với sự tham gia của các hãng hàng không, ngân hàng và các công ty dầu mỏ tăng vọt với hy vọng phục hồi. Sự hồi phục đã xảy ra trong 1 thời gian dài. Cái gọi là cổ phiếu giá trị, thường là các công ty với giá trị tài sản lớn trong các ngành công nghiệp lâu đời, đã có một thập kỷ địa ngục, tụt hậu so với thị trường chứng khoán của Mỹ hơn 90 điểm phần trăm. Điều này đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng niềm tin đối với một số nhà quản lý quỹ, những người tự hỏi liệu các thước đo đánh giá công ty của họ còn phù hợp trong thời đại kỹ thuật số hay không. Họ đúng khi lo lắng: nó cần được nâng cấp để phản ánh một nền kinh tế, trong đó những yếu tố vô hình ngày càng quan trọng hơn.

Trong gần một thế kỷ, tư tưởng thống trị trong tài chính là đầu tư giá trị. Phương pháp này đã phát triển theo thời gian nhưng nhìn chung có quan điểm thận trọng về các công ty, đặt trọng số nhiều hơn vào tài sản, dòng tiền và hồ sơ của công ty, và ít hơn vào kế hoạch đầu tư hoặc định hướng. Tín ngưỡng này bắt nguồn từ những năm 1930 và 1940, khi Benjamin Graham lập luận rằng các nhà đầu tư cần phải bỏ qua giai đoạn trước năm 1914, trong đó thị trường vốn bị chi phối bởi trái phiếu đường sắt và giao dịch nội bộ. Thay vào đó, ông đề xuất một cách tiếp cận khoa học để đánh giá bảng cân đối kế toán của các công ty và xác định các chứng khoán bị định giá sai. Học trò của ông, Warren Buffett, đã phổ biến và cập nhật những ý tưởng này khi nền kinh tế chuyển hướng sang các công ty tiêu dùng và tài chính vào cuối thế kỷ 20. Ngày nay, các thước đo giá trị được cắm vào máy tính để tìm kiếm “các yếu tố” thúc đẩy lợi nhuận và có những nhà đầu tư ở Thượng Hải dễ dàng được truyền cảm hứng từ một học thuyết ra đời ở New York thời kỳ suy thoái.

Vấn đề là đầu tư giá trị đã dẫn đến kết quả kém. Nếu bạn đã mua cổ phiếu giá trị trị giá 1 đô la một thập kỷ trước, chúng sẽ kiếm được 2.50 đô la ngày hôm nay, so với 3.45 đô la nếu đầu tư toàn bộ thị trường chứng khoán và 4.65 đô la nếu đầu tư thị trường không bao gồm cổ phiếu giá trị. Berkshire Hathaway của Buffett đã tụt lại phía sau một cách tồi tệ. Mặc cho nỗ lực hiện đại hóa, đầu tư giá trị thường tạo ra các danh mục đầu tư lạc hậu và kết quả là phần lớn đã bỏ lỡ sự nổi lên của công nghệ. Theo báo cáo đặc biệt của chúng tôi tuần này, mô hình kinh doanh của ngành quản lý tài sản đang gặp nhiều khó khăn. Giờ đây, một trong những triết lý lâu đời nhất của nó cũng đang bị bủa vây bởi những nghi ngờ.

Các nhà đầu tư giá trị có thể tranh luận rằng họ là nạn nhân của bong bóng thị trường chứng khoán và họ đã đúng. Lần cuối cùng các chiến lược giá trị hoạt động không tốt là vào năm 1998-2000, trước khi dotcom sụp đổ. Ngày nay, thị trường chứng khoán thực sự đắt đỏ. Nhưng cùng với đó là hai thay đổi sâu sắc hơn đối với nền kinh tế mà khung giá trị vẫn đang phải vật lộn.

Đầu tiên là sự gia tăng của tài sản vô hình, hiện chiếm hơn một phần ba tổng đầu tư của các doanh nghiệp Mỹ - ví dụ như dữ liệu hoặc nghiên cứu. Các công ty coi những thứ này như một khoản chi phí, thay vì một khoản đầu tư để tạo ra tài sản. Một số nhà đầu tư tổ chức tinh vi cố gắng điều chỉnh điều này nhưng vẫn dễ dàng tính toán sai số tiền các công ty đang tái đầu tư - và khả năng tái đầu tư mạnh mẽ của các công ty với tỷ lệ hoàn vốn cao là rất quan trọng đối với hoạt động lâu dài. Theo định nghĩa truyền thống, mười công ty niêm yết hàng đầu của Mỹ đã đầu tư 700 tỷ đô la kể từ năm 2010. Nhìn rộng ra, con số này là 1.5 nghìn tỷ đô la trở lên. Các công ty với giá trị tài sản vô hình cũng thường có thể mở rộng quy mô nhanh chóng và khai thác các hiệu ứng mạng để duy trì lợi nhuận cao.

Thay đổi thứ hai là tầm quan trọng ngày càng tăng của các yếu tố ngoại lai, chi phí mà các công ty phải chịu trách nhiệm nhưng tránh phải trả. Ngày nay, học thuyết giá trị cho thấy bạn nên mua vào các hãng xe hơi và nhà sản xuất dầu. Nhưng triển vọng của các công ty này phụ thuộc vào trách nhiệm tiềm ẩn từ lượng khí thải carbon của họ, chi phí có thể tăng lên khi các quy định về khí thải được thắt chặt và thuế carbon lan rộng.

Tính nghiêm cẩn và hoài nghi của đầu tư giá trị vẫn còn có giá trị - đặc biệt là khi thị trường bong bóng. Nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn chỉ mới bắt đầu tìm hiểu về cách đánh giá tài sản vô hình và ngoại lai của các công ty. Đây là một nhiệm vụ tốn nhiều công sức, nhưng làm đúng cách có thể mang lại cho việc quản lý tài sản một cuộc sống mới và giúp đảm bảo rằng vốn được phân bổ một cách hiệu quả. Trong những năm 1930 và 1940, Graham đã mô tả cách thức mà khuôn khổ đầu tư cũ đã trở nên lỗi thời. Đã đến lúc các phương pháp đầu tư cần một sự nâng cấp.