Gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố mức thuế 25% đối với thép và nhôm, dự kiến có hiệu lực từ đầu tháng 3. Ngoài ra, chính quyền của ông cũng đang chuẩn bị công bố chi tiết về một biện pháp thuế quan đối ứng toàn diện, mặc dù các thông tin cụ thể vẫn chưa được làm rõ. Nếu diễn giải theo nghĩa đen, Mỹ sẽ cần rà soát hàng nghìn mức thuế suất theo từng sản phẩm, xác định những mặt hàng mà EU đang áp thuế cao hơn và sau đó nâng thuế nhập khẩu của Mỹ lên mức tương ứng như một biện pháp trả đũa. Thoạt nhìn, sự khác biệt về mức thuế trung bình theo quy chế Tối huệ quốc (MFN) không quá lớn, và tác động tổng thể bị giới hạn bởi giá trị gia tăng của khu vực Eurozone liên quan đến Mỹ, chỉ chiếm 2% tổng giá trị gia tăng của toàn khu vực. Tuy nhiên, khi xem xét chi tiết hơn từng nhóm sản phẩm, có thể thấy rằng mức thuế trung bình có thể đang đánh giá thấp tác động thực sự nếu Mỹ điều chỉnh thuế theo từng sản phẩm cụ thể để tương xứng với EU. Điều này đồng nghĩa với việc những hiệu ứng gián tiếp, như sự bất ổn và những tác động ngoài mong muốn, có thể là mối quan ngại chính.

Cả Mỹ và EU đều phải tuân thủ quy tắc "Tối huệ quốc" (MFN) của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), yêu cầu họ áp dụng cùng một mức thuế đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia theo từng mặt hàng cụ thể. Theo dữ liệu của WTO, mức thuế trung bình đối với hàng xuất khẩu của Mỹ vào EU là 5.9%, trong khi mức thuế áp lên hàng xuất khẩu của EU vào Mỹ là 4.5%. Điều này tạo ra một khoảng chênh lệch 1.4 điểm phần trăm, có thể bị san bằng nếu Mỹ áp dụng thuế quan đối ứng. Tuy nhiên, khi tính toán dựa trên trọng số của từng nhóm hàng, mức thuế của EU đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ chỉ còn 4.1%, trong khi Mỹ áp mức thuế 3.4% đối với hàng nhập từ EU. Ngoài ra, khi xét theo "mức thuế hiệu quả" - tức là tỷ lệ hàng hóa thực sự phải chịu thuế, thì khoảng 60% hàng hóa EU không bị đánh thuế khi vào Mỹ, trong khi hơn 70% hàng hóa Mỹ cũng được miễn thuế nhập khẩu vào EU. Theo cách tính này, sự chênh lệch giữa mức thuế của hai bên gần như không còn đáng kể. Tuy nhiên, con số trung bình lại che giấu những khác biệt lớn ở cấp độ từng sản phẩm. Nếu Mỹ chỉ nâng thuế đối với các sản phẩm mà EU đang áp thuế cao hơn, tổng mức tăng thuế có thể lớn hơn nhiều so với con số trung bình đưa ra.

Dữ liệu cho thấy EU có xu hướng áp thuế cao hơn Mỹ trong một số ngành quan trọng như xe cơ giới, chế biến thực phẩm, nông nghiệp và kim loại. Đây cũng là những lĩnh vực mà EU có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ. Nếu Mỹ thực hiện thuế quan đối ứng, các ngành này sẽ đối mặt với nhiều áp lực hơn, thậm chí gặp khó khăn trong việc duy trì lợi thế cạnh tranh tại thị trường Mỹ.

Dù vậy, ngay cả khi một số ngành chịu ảnh hưởng nặng nề, tác động tổng thể của thuế quan đối ứng đối với nền kinh tế khu vực đồng Euro vẫn có thể nằm trong tầm kiểm soát. Hiện tại, xuất khẩu từ khu vực đồng Euro sang Mỹ chỉ chiếm khoảng 3% GDP. Nếu loại trừ các hàng hóa có nguồn gốc từ các quốc gia khác nhưng được tính vào xuất khẩu của EU sang Mỹ, mức độ ảnh hưởng thực sự có thể chỉ còn khoảng 2% GDP. Tuy nhiên, ngoài tác động trực tiếp, mối quan tâm chính là sự gia tăng bất ổn xung quanh chế độ thương mại và các tác động cấu trúc hơn đối với các ngành then chốt.

Hiện tại, EU là một nước nhập khẩu năng lượng ròng và áp mức thuế thấp đối với các sản phẩm nhiên liệu khoáng, dầu và các mặt hàng liên quan. Do đó, đây có thể là một lĩnh vực mà EU sẵn sàng đưa ra nhượng bộ để tránh một cuộc chiến thương mại sâu rộng. Ngược lại, lĩnh vực được bảo hộ mạnh nhất của EU so với Mỹ là ngành thực phẩm, nơi EU cũng có thặng dư thương mại đáng kể. Tuy nhiên, việc nhượng bộ trong lĩnh vực này có thể sẽ khó khăn hơn do sự phức tạp trong các chính sách nông nghiệp của châu Âu.