USD: Chiến tranh thương mại gia tăng rủi ro suy giảm đối với tăng trưởng toàn cầu

Đồng USD bật tăng mạnh đầu tuần khi Tổng thống Trump chính thức ra đòn thuế quan với các đối tác thương mại lớn. Cụ thể, Canada và Mexico sẽ chịu mức thuế 25%, trong khi Trung Quốc đối mặt với mức tăng thêm 10%. Động thái này đánh dấu một tiền lệ chưa từng có khi Trump là tổng thống đầu tiên sử dụng quyền khẩn cấp quốc gia (IEEPA) để áp thuế, với thời điểm hiệu lực từ 12:01 sáng thứ Ba (giờ Mỹ). Ngay sau thông báo, chỉ số DXY đã áp sát mức đỉnh năm 2025 (110.18 điểm, thiết lập ngày 13/1). Đồng tiền của Canada và Mexico chịu tác động nặng nề nhất - USD/CAD vọt lên 1.4793 và USD/MXN chạm 21.293. Đồng NDT giao dịch ngoài Trung Quốc (CNH) cũng lập đỉnh năm mới ở 7.3734. Thị trường trái phiếu Mỹ có phản ứng nhẹ hơn. Lợi suất trái phiếu 2 năm chỉ tăng 7 điểm cơ bản, cho thấy nhà đầu tư đang giảm bớt kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất, do lo ngại việc tăng thuế nhập khẩu có thể đẩy lạm phát lên cao.

Sắc lệnh thuế quan mới cho thấy Trump không chỉ nói suông. So với nhiệm kỳ đầu khi ông chỉ áp thuế 380 tỷ USD hàng hóa (chủ yếu từ Trung Quốc), lần này quy mô đã tăng gấp gần 4 lần, lên tới 1.4 nghìn tỷ USD, nhắm vào ba đối tác thương mại chính là Canada, Mexico và Trung Quốc. Điểm đáng chú ý là cách thức áp dụng hoàn toàn khác trước. Thay vì từng bước triển khai trong nhiều năm như nhiệm kỳ đầu, các mức thuế mới sẽ có hiệu lực ngay lập tức. Động thái này đánh dấu một bước leo thang mạnh mẽ trong cuộc chiến thương mại của Trump.

Nhượng bộ duy nhất ông đưa ra là áp dụng mức thuế thấp hơn 10% đối với nhập khẩu năng lượng từ Canada. Tuy nhiên, hàng nhập khẩu năng lượng từ Mexico vẫn phải chịu mức thuế đầy đủ 25%. Năng lượng được định nghĩa là "dầu thô, khí tự nhiên, condensate từ thuê đất, khí tự nhiên lỏng, các sản phẩm dầu mỏ tinh chế, uranium, than đá, nhiên liệu sinh học, nhiệt địa nhiệt, động năng của dòng nước chảy và các khoáng sản quan trọng". Các sắc lệnh hành pháp cũng đình chỉ miễn trừ de minimis đối với hàng nhập khẩu từ Canada, Mexico và Trung Quốc, vốn cho phép nhập khẩu trị giá 800 USD trở xuống (mỗi người mỗi ngày) mà không phải chịu thuế quan. Điều này sẽ đặc biệt ảnh hưởng đến các công ty thương mại điện tử Trung Quốc. Đồng thời, Tổng thống Trump đã cảnh báo EU rằng thuế quan "chắc chắn sẽ xảy ra" và có khả năng sẽ "rất đáng kể". Các hành động này làm tăng khả năng Tổng thống Trump sẽ áp dụng thuế quan phổ quát đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ ở mức 10% hoặc 20% như ông đã từng đe dọa.

Để đáp trả, Canada đã công bố kế hoạch trả đũa bằng cách áp thuế 25% lên 155 tỷ CAD hàng nhập khẩu từ Mỹ. Họ sẽ bắt đầu bằng việc áp thuế lên 30 tỷ CAD hàng nhập khẩu vào thứ Ba và sau đó mở rộng sang 125 tỷ CAD hàng nhập khẩu khác từ Mỹ trong 21 ngày. Canada cũng đang xem xét các biện pháp trả đũa phi thuế quan liên quan đến khoáng sản quan trọng và năng lượng. Tổng thống Mexico Sheinbaum đã tuyên bố rằng Mexico có kế hoạch trả đũa với các biện pháp thuế quan và phi thuế quan nhưng chưa đưa ra chi tiết cụ thể. Cuối cùng, Trung Quốc đã tuyên bố sẽ đệ đơn tranh chấp lên Tổ chức Thương mại Thế giới và cam kết thực hiện các biện pháp đối phó với Mỹ nhưng giống như Mexico vẫn chưa nêu rõ chi tiết. Các hành động trả đũa càng làm tăng nguy cơ một cuộc chiến thương mại leo thang sẽ gây rối loạn hơn cho thương mại toàn cầu và tạo ra một lực cản mạnh mẽ hơn đối với tăng trưởng toàn cầu.

Nhìn chung, các thông báo về thuế quan từ Tổng thống Trump trong cuối tuần qua ủng hộ dự báo của chúng tôi về đồng USD mạnh hơn trong nửa đầu năm nay, dựa trên giả định rằng ông sẽ hành động nhanh chóng để tăng thuế quan vào đầu nhiệm kỳ tổng thống thứ hai. Đây là lý do chính khiến chúng tôi dự báo EUR/USD sẽ giảm xuống dưới mức ngang giá, USD/CNY tăng lên 7.5000 và USD/MXN tiến gần đến mức 22.000. Mặc dù chúng tôi đã cảnh báo rằng đồng Canada và peso Mexico có thể giảm thêm 5-10% nếu thuế quan 25% được thực hiện, chúng tôi không mong đợi ông ấy sẽ thực hiện đầy đủ những đe dọa đó, đặc biệt là đối với Canada. Giờ đây chúng tôi sẽ phải điều chỉnh tăng đáng kể dự báo cho USD/CAD khi chúng tôi công bố báo cáo Triển vọng FX hàng tháng mới nhất vào cuối ngày hôm nay để thể hiện các mức trên 1.5000.

Cho đến nay, phản ứng ban đầu đối với USD/CAD và USD/MXN còn tương đối hạn chế xét đến quy mô của đợt tăng thuế quan sẽ được thực hiện vào thứ Ba. USD/CAD hiện tăng chỉ hơn 1% và USD/MXN tăng chỉ hơn 2.0%. Điều này có thể vẫn phản ánh một số hy vọng còn sót lại rằng Tổng thống Trump sẽ rút lui vào phút cuối. Theo Bloomberg, ông dự kiến sẽ có các cuộc gọi hôm nay với Thủ tướng Canada Trudeau cũng như với lãnh đạo Mexico, nhưng Trump đã giảm nhẹ kỳ vọng về một giải pháp. Một lựa chọn khác được đề cập là khả năng có lệnh tòa án khẩn cấp của Mỹ tạm dừng việc thực hiện. Tổng thống Trump không đặt ra tiêu chí rõ ràng để gỡ bỏ thuế quan liên quan đến các mối lo ngại về fentanyl, nhập cư và thương mại. Thuế quan càng kéo dài, khả năng nền kinh tế Canada và Mexico rơi vào suy thoái càng cao, trong khi tác động tiêu cực đối với nền kinh tế Mỹ sẽ khiêm tốn hơn. Xuất khẩu sang Mỹ chiếm khoảng 20% GDP của Canada và 30% GDP của Mexico, trong khi xuất khẩu của Mỹ sang Canada và Mexico cộng lại chiếm khoảng 3% GDP.

CAD & MXN SẼ SUY YẾU ĐÁNG KỂ ĐỂ BÙ ĐẮP VIỆC TĂNG THUẾ QUAN

Nguồn: Bloomberg, Macrobond & MUFG GMR