Trái phiếu chính phủ hay cổ phiếu, điều gì sẽ mang tới lời giải đáp cho thị trường?
Tú Đỗ
Senior Economic Analyst
Đường cong lợi suất TPCP Mỹ cảnh báo về một cuộc suy thoái sắp tới, tuy nhiên có vẻ các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán không nghĩ vậy
Thị trường trong thời gian qua đã phải trải qua rất nhiều những thông tin kém tích cực mà nổi bật đó là căng thẳng chiến sự tại Châu Âu. Bên cạnh đó, nỗi lo ngại về lạm phát và rủi ro về một cuộc suy thoái mới cũng luôn thường trực. Trái phiếu chính phủ Mỹ đã trải qua một trong những quý tồi tệ nhất trong nhiều năm trở lại đây. Đường cong lợi suất TPCP Mỹ hiện đã đảo ngược khi chênh lệch lợi suất kỳ hạn 2 và 10 năm đã rơi xuống mức âm, một tín hiệu cảnh báo sớm về một cuộc suy thoái sắp tới. Cục dự trữ Liên bang Mỹ có quan điểm ngày càng thắt chặt. Tuy vậy, khá bất ngờ đó là thị trường chứng khoán vẫn được giữ ở mức khá cao. Mặc dù đã có một vài phiên giảm khá sâu trong tuần này, chỉ số S&P 500 hiện vẫn chỉ thấp hơn khoảng 7% so với mức đỉnh mọi thời đại. Điều này có vẻ trông giống như việc thị trường chứng khoán đang định giá sai tình hình hiện tại so với những gì đang diễn ra trên thị trường trái phiếu. Tuy vậy, câu trả lời đằng sau sẽ còn phức tạp hơn thế.
Có rất nhiều lời lý giải đằng sau sự kháng cự của thị trường chứng khoán trước những diễn biến tiêu cực hiện tại. Một lý do nổi bật đó là do sự thiếu vắng một công cụ đầu tư thay thế cho chứng khoán ở thời điểm hiện tại. Các nhà đầu tư cần tiền của mình được liên tục sinh lời và chứng khoán Mỹ đang là một lựa chọn đỡ tồi tệ nhất. Trái phiếu rõ ràng là một cái bẫy bởi với việc lạm phát tăng cao hơn lợi suất khiến cho giá trị thực của các khoản đầu tư vào tài sản này sẽ ngày một giảm sút. Lợi suất trái phiếu 10 năm sau điều chỉnh lạm phát hiện vẫn đang ở mức âm bất chấp việc lợi suất danh nghĩa đã tăng đáng kể trong thời gian qua. Lợi suất của cổ phiếu rõ ràng là hấp dẫn hơn nhiều so với trái phiếu. Cùng với đó, cổ phiếu cũng bảo vệ các nhà đầu tư trước lạm phát do doanh thu của doanh nghiệp sẽ tăng cùng với giá cả tiêu dùng.
Trong bất cứ hoàn cảnh nào, một cuộc suy thoái sẽ không ập tới ngay lập tức với kinh tế Mỹ. Fed mới chỉ bắt đầu kế hoạch thắt chặt của mình và việc tăng lãi suất liên tiếp cũng sẽ cần có thời gian để làm chậm lại nền kinh tế. Việc đường cong lợi suất bị đảo ngược chỉ là một tín hiệu cảnh báo sớm thay vì một hồi chuông báo động khẩn cấp. Trung bình sẽ mất 1 năm từ khi đường cong lợi suất bắt đầu đảo ngược cho tới khi 1 cuộc suy thoái xảy ra và trong khoảng thời gian đó, thị trường chứng khoán thường đi lên. Nhìn vào những lý do này thì việc nắm giữ cổ phiếu sẽ là hợp lý trong thời điểm hiện tại.
Làm cơ sở cho những lập luận trên đó là cảm giác rằng các nhà đầu tư chứng khoán không thật sự tin vào việc Fed sẽ đi đúng lịch trình nâng lãi suất mà thị trường trái phiếu đang định giá. Một số lạc quan cho rằng Fed có thể dễ dàng kiểm soát được lạm phát mà không gây tổn hại tới nền kinh tế. Một số khác lại hoài nghi khả năng Fed sẽ buộc phải hy sinh một cuộc suy thoái nhằm ổn định lạm phát. Và dẫu cho lạm phát có duy trì trên mức mục tiêu của Fed một cách dai dẳng hơn, nó sẽ là vấn đề lớn hơn đối với thị trường trái phiếu thay vì chứng khoán.
Thị trường chứng khoán Mỹ dường như cũng đã có sự thích ứng với tình hình hiện tại. Những ngành có lợi suất tốt nhất trong nhóm S&P 500 trong Quý 1 đều là những ngành có khả năng chống chọi tốt với môi trường lạm phát đình đốn, bao gồm: năng lượng, tiện ích cơ bản và tiêu dùng thiết yếu. Trong khi đó, các cổ phiếu ngành công nghệ lại bị ghẻ lạnh trong vài tháng qua. Khảo sát của ngân hàng Bank of America đối với các nhà quản lý quỹ toàn cầu cho thấy các nhà đầu tư đã giảm tỷ trọng cổ phiếu công nghệ trong danh mục kể từ Tháng 11 năm ngoái. Kevin Russell tới từ USB O'Connor, nhận định rằng thị trường chứng khoán đang đi trước thay vì đi sau so với thị trường trái phiếu trước rủi ro về lạm phát.
Một câu hỏi lớn lúc này đó là liệu các thị trường tài chính đã tut lại bao xa so với diễn biến thực sự của lạm phát. Giai đoạn mà giá các tài sản bị điều chỉnh trước bối cảnh thắt chặt chính sách của Fed có vẻ vẫn chưa thật sự bắt đầu. Diễn biến trong 2 năm vừa qua cho thấy thị trường có thể chuyển dịch giữa các giai đoạn hết sức nhanh chóng. Tốc độ biến động đều được đẩy lên rất cao trong giai đoạn hiện nay và buộc các nhà đầu tư phải thích ứng nhanh gấp bội.
The Economist