Phản ứng tức thì của thị trường cho thấy sự phấn khích của giới đầu tư. Chỉ số CSI 300 của Trung Quốc đã tăng vọt 4.3% vào ngày hôm qua, mức tăng cao nhất kể từ tháng 7 năm 2020. Các thị trường chứng khoán toàn cầu cũng đồng loạt tăng điểm.

Tuy nhiên, điều quan trọng hơn đối với Trung Quốc và nền kinh tế toàn cầu là liệu gói giải pháp này có thể tạo ra động lực thúc đẩy nhu cầu một cách đáng kể và bền vững mà đất nước này đang rất cần hay không. Xét trên phương diện đó, đợt kích thích kinh tế mới nhất của Bắc Kinh dường như vẫn chưa đủ mạnh.

Trong một nỗ lực đầy tham vọng nhằm hồi sinh nền kinh tế, PBoC đã tung ra một loạt biện pháp mạnh mẽ. Đáng chú ý nhất là quyết định giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc của các ngân hàng xuống 50 bps, kèm theo đó là việc hạ lãi suất cho vay, lãi suất thế chấp và lãi suất tiền gửi. Những biện pháp này nhằm tăng cường thanh khoản trong hệ thống ngân hàng và khuyến khích hoạt động cho vay.

Tuy nhiên, trong bối cảnh doanh nghiệp và hộ gia đình vẫn đang nỗ lực giảm nợ do ảnh hưởng từ sự sụt giảm của thị trường bất động sản, để kích thích nhu cầu vay vốn một cách đáng kể, có lẽ cần phải cắt giảm lãi suất cho vay mạnh tay hơn nữa. Điều này đặc biệt cần thiết khi lãi suất thực vẫn ở mức cao trong khi lạm phát đã đang trên đà giảm.

Đối mặt với thị trường bất động sản ảm đạm - nơi giá nhà đất đang lao dốc và doanh số bán hàng ảm đạm - chính phủ đã đưa ra biện pháp giảm tỷ lệ đặt cọc cho nhà thứ hai. Song song đó, PBoC cũng cam kết sẽ cung cấp các điều khoản ưu đãi hơn cho các doanh nghiệp nhà nước trong việc mua lại hàng tồn kho từ các nhà phát triển bất động sản. Dù vậy, những biện pháp này mới chỉ là những bước tiến nhỏ, cải tiến từ các chính sách trước đó - vốn chưa thực sự phát huy hiệu quả trong việc kích cầu.

Giới phân tích nhận định rằng, việc giải quyết lượng hàng tồn kho bất động sản khổng lồ là chìa khóa then chốt để hồi sinh nền kinh tế Trung Quốc. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, nhiều khả năng sẽ cần đến những biện pháp quyết liệt hơn, như tăng cường trợ cấp hoặc thậm chí là một chiến lược tái cơ cấu nợ toàn diện cho ngành này.

Trong nỗ lực cuối cùng nhằm hồi sinh thị trường chứng khoán, chính phủ Trung Quốc đã công bố một quỹ đầu tư khổng lồ trị giá 500 tỷ nhân dân tệ (tương đương 71 tỷ USD). Quỹ này nhằm hỗ trợ các công ty môi giới, bảo hiểm và các quỹ đầu tư trong việc mua cổ phiếu. Đồng thời, PBoC cũng sẽ cung cấp nguồn vốn để các doanh nghiệp có thể mua lại cổ phiếu của chính mình. Mặc dù thị trường đã phản ứng tích cực trước những biện pháp này, chúng chỉ có thể là nhưng những biện pháp này chỉ có thể là giải pháp tạm thời cho một vấn đề căn bản hơn: hiệu suất của thị trường cổ phiếu Trung Quốc và niềm tin của nhà đầu tư đã bị suy giảm nghiêm trọng.

Niềm tin của người tiêu dùng Trung Quốc suy giảm nghiêm trọng

Thực chất, gói kích thích được công bố vào ngày hôm qua vẫn chưa thể giải quyết được thách thức cốt lõi mà nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt. Nhu cầu nội địa đang bị kìm hãm bởi tỷ lệ tiết kiệm dự phòng cao và niềm tin yếu ớt vào khu vực tư nhân. Hơn nữa, tham vọng tăng trưởng dựa vào xuất khẩu của Bắc Kinh đang chịu sức ép nặng nề từ cuộc chiến thương mại ngày càng gay gắt với Hoa Kỳ. Các biện pháp mới được đưa ra không thực sự nhắm trúng những vấn đề then chốt này, và có thể chỉ là một nỗ lực hình thức nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế hàng năm 5% mà Bắc Kinh đã đề ra.

Điều mà Trung Quốc thực sự cần lúc này là một gói kích thích tài khóa đặc thù, nhằm thúc đẩy nhu cầu và đẩy lùi nguy cơ giảm phát. Các hộ gia đình, đặc biệt là những hộ có thu nhập thấp nhất, cần được tiếp thêm sức mạnh. Điều này đồng nghĩa với việc nâng cao chế độ an sinh xã hội và hỗ trợ y tế, nhằm xoa dịu những nỗi lo về tài chính - vốn đang thúc đẩy xu hướng tích lũy quá mức. Bên cạnh đó, các chính sách khuyến khích giải phóng lượng nhà ở tồn đọng và thúc đẩy đầu tư kinh doanh cũng sẽ mang lại hiệu quả tích cực.

Hơn thế nữa, để khơi dậy tinh thần kinh doanh mạnh mẽ của các nhà đầu tư và doanh nhân Trung Quốc, cần có sự ổn định trong chính sách và nới lỏng các quy định. Tất cả những điều này đòi hỏi Bắc Kinh phải vượt qua tâm lý e ngại chi tiêu quy mô lớn và mong muốn kiểm soát khu vực tư nhân.

Gói kích thích hiện tại, dù chưa hoàn hảo, cũng là một bước tiến đáng ghi nhận. Điều này báo hiệu rằng giới chức Trung Quốc đang dần nhận thức được nhu cầu cấp thiết trong việc hồi sinh nền kinh tế. Tuy nhiên, để thực sự đảo ngược tình trạng trì trệ hiện nay, Trung Quốc cần nhiều hơn thế: một nguồn lực tài chính dồi dào hơn, những chính sách ứng phó tập trung và sâu sắc hơn, đồng thời chấm dứt những tuyên bố gây tổn hại đến niềm tin của cả nhà đầu tư lẫn người tiêu dùng.