Ba thập kỷ trước, phần lớn nhà ở tại các thành phố Trung Quốc thuộc sở hữu của các doanh nghiệp nhà nước, cung cấp nhà ở cho công nhân với mức thuê thấp. Kể từ đó, mọi thứ đã thay đổi rất nhiều. Trung Quốc hiện có một thị trường bất động sản thương mại rộng lớn, sản sinh ra vô số căn hộ và không ít những vấn đề. Từ đỉnh điểm của cơn sốt nhà đất vào năm 2020, doanh số bán hàng đã giảm hơn một nửa. Để cố gắng cứu vãn thị trường, chính phủ Trung Quốc đã tìm đến một giải pháp cũ nhưng mới. Họ muốn các doanh nghiệp nhà nước mua lại các bất động sản tồn kho và biến chúng thành nhà ở giá rẻ.

Chính sách này được công bố vào ngày 17 tháng 5 sau một cuộc họp video bất thường do He Lifeng, nhà lãnh đạo kinh tế của Trung Quốc, chủ trì. Ngân hàng Trung Ương sẽ cung cấp các khoản vay lãi suất thấp lên tới 300 tỷ nhân dân tệ (42 tỷ USD) cho 21 ngân hàng. Các ngân hàng này sẽ cho các doanh nghiệp thuộc sở hữu của chính quyền thành phố vay, và các doanh nghiệp này sẽ dùng tiền để mua lại các căn hộ hoàn thiện nhưng chưa bán được từ các nhà phát triển bất động sản, bao gồm cả những nhà phát triển tư nhân. Các căn hộ sau đó có thể được bán hoặc cho thuê với giá thấp hơn giá thị trường cho người có thu nhập thấp.

Thông báo này đã gây ra sự phấn khích. Một số người cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy các bộ trưởng đã vượt lên sự lo ngại của mình để hỗ trợ các nhà phát triển bất động sản. Họ hy vọng nhà nước sẽ đóng vai trò là người mua cuối cùng để ổn định thị trường, dù điều này có nghĩa là tiền công sẽ chảy vào tay các nhà tư bản tư nhân.

Hơn nữa, chính sách này chỉ là một phần trong "cú đấm kết hợp", như Eva Yi của Huatai Securities đã gọi. Các biện pháp khác bao gồm kích thích nhu cầu tư nhân, như cho phép lãi suất thế chấp và khoản trả trước thấp hơn. Chính quyền địa phương cũng được khuyến khích mua lại đất không sử dụng từ các nhà phát triển, sử dụng nguồn thu từ trái phiếu đặc biệt vốn trước đây được dành cho các mục đích khác. Các ngân hàng cũng được kêu gọi đẩy nhanh việc cho vay đối với "danh sách tiềm năng" là các dự án bất động sản khả thi nhưng chưa hoàn thành. Trung Quốc phải "chiến đấu trong một trận chiến khó khăn" để giải quyết các dự án nhà ở chưa hoàn thành và "thúc đẩy các nhiệm vụ quan trọng, như xử lý lượng nhà ở thương mại hiện có," ông He nói.

Những thông báo này cho thấy chính quyền Trung Ương Trung Quốc đang nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng bất động sản với sự khẩn trương và một loạt các biện pháp đa dạng. Tuy nhiên, khoản hỗ trợ từ NHTW sẽ chỉ đóng góp khiêm tốn vào việc giải quyết cuộc khủng hoảng này. Trước hết, nó quá nhỏ. Các căn hộ chưa bán được tính đến cuối tháng 4 trị giá khoảng 3,9 nghìn tỷ nhân dân tệ. Hơn nữa, vấn đề lớn hơn nằm ở các dự án bất động sản chưa hoàn thành hoặc những căn hộ đã hoàn thiện nhưng chưa có người ở. Robert Ciemniak của Absolute Strategy Research ước tính rằng trong những tháng gần đây, doanh số bán nhà hiện có trên thị trường thứ cấp đã lần đầu tiên vượt quá doanh số bán nhà mới, ít nhất là ở chín thành phố có dữ liệu đáng tin cậy.

Chính sách kể trên cũng có quy trình thủ tục phức tạp. Trước khi nhà nước có thể bắt đầu mua bất động sản, các chính quyền thành phố cần phải đồng ý tham gia vào kế hoạch của ngân hàng trung ương. Về lý thuyết, chương trình này giúp họ hỗ trợ các nhà phát triển địa phương và đồng thời mở rộng nhà ở giá rẻ. Tuy nhiên, ở các thành phố gặp khó khăn với lượng bất động sản tồn kho cao, nhu cầu về nhà ở giá rẻ có thể sẽ yếu. Các chương trình khác của ngân hàng Trung Ương, bao gồm một công cụ tương tự để mua nhà cho thuê, cũng đã không thu hút được nhiều sự quan tâm.

Thông thường, khi thị trường bất động sản gặp khó khăn, giá cả sẽ tự động giảm xuống, làm tăng nguồn cung nhà ở giá rẻ. Tuy nhiên, ở Trung Quốc, các nhà phát triển không được phép giảm giá quá mạnh vì chính quyền địa phương lo ngại về các cuộc biểu tình từ những người đã mua nhà với giá cao hơn. Nếu may mắn, kế hoạch của ngân hàng Trung Ương sẽ thành công trong việc phân chia thị trường, cho phép các nhà phát triển bất động sản bán với giá thấp hơn cho các doanh nghiệp nhà nước được chỉ định mà không gây ra quá nhiều phản đối. Giá cả có thể thực sự linh hoạt chỉ khi nhà nước là người mua. Ba thập kỷ sau khi thị trường bất động sản được thương mại hóa, bất động sản ở Trung Quốc vẫn chưa hoàn toàn tuân theo các quy luật của thị trường.