Các nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu đang đặt cược rằng việc Cục Dự trữ Liên bang tăng lãi suất sẽ đẩy nền kinh tế Mỹ vào suy thoái, ngay cả khi thị trường chứng khoán tăng điểm nhưng xác suất xảy ra được cho là chỉ giảm nhẹ.

Chi phí vay ngắn hạn của chính phủ Hoa Kỳ đã vượt quá các khoản tương đương dài hạn của họ với biên độ rộng nhất trong ba tháng vào thứ Tư và khoảng cách đang nhanh chóng tiến gần đến mức kỷ lục 42 năm trong cuộc khủng hoảng ngân hàng khu vực vào tháng Ba.

Tình trạng này, được gọi là đường cong lợi suất đảo ngược - thường được đo bằng sự khác biệt giữa lợi suất trái phiếu kho bạc hai năm và 10 năm - đã xảy ra trước mọi cuộc suy thoái trong năm thập kỷ qua.

Vào thứ Tư, lợi suất là 4.74% cho trái phiếu Kho bạc hai năm và 3,78% cho 10 năm.

Mike Cudzil, nhà quản lý danh mục đầu tư tại Pimco cho biết: “Những điều tồi tệ sẽ xảy ra khi đường cong lợi suất bị đảo ngược. Với các đường cong lợi suất đảo ngược, bạn có xu hướng thấy tốc độ tạo tín dụng chậm lại. Đây là một lý do tại sao một cuộc suy thoái nông vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau nằm trong kịch bản của chúng tôi.”

Đường cong lợi suất đã bị đảo lộn vào tháng 4 năm ngoái, nhưng sự đảo ngược đó ngày càng sâu sắc hơn khi Fed tăng lãi suất nhanh chóng. Điều này cho thấy các thị trường ngày càng tin rằng ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục thắt chặt, làm giảm lạm phát và kìm hãm tăng trưởng kinh tế.

Mức thấp nhất của ngày thứ Tư xảy ra khi chủ tịch Fed Powell có buổi điều trần trước Quốc hội, trong đó ông nói rằng NHTW vẫn còn nhiều việc phải làm để kiềm chế lạm phát, mặc dù đã tạm dừng tăng lãi suất tại cuộc họp vào tuần trước.

Lãi suất cao hơn khiến việc vay tiền của các công ty và cá nhân trở nên đắt đỏ hơn, trong khi đường cong đảo ngược có thể dẫn đến việc các ngân hàng cho vay ít hơn, tất cả đều gây tổn hại cho nền kinh tế.

Jurrien Timmer, giám đốc vĩ mô toàn cầu tại Fidelity Investments, cho biết sẽ là “thiếu cẩn trọng khi đặt cược vào suy thoái kinh tế”, đồng thời nói thêm rằng “khi đường cong lợi suất bị đảo ngược ở mức độ này trong thời gian dài như vậy, thì về cơ bản, suy thoái kinh tế luôn xảy ra”.

Tuy nhiên, sự gia tăng mạnh mẽ của lãi suất vẫn chưa đi kèm với sự suy giảm đáng kể trong dữ liệu kinh tế. Các nhà tuyển dụng Hoa Kỳ tiếp tục tạo thêm việc làm, mặc dù với tốc độ chậm hơn một chút so với năm 2022 và 2021, trong khi tỷ lệ thất nghiệp thấp và kỳ vọng về sản lượng kinh tế đang tăng lên.

Các ước tính của chính Fed về tình hình nền kinh tế vào cuối năm nay đã được cải thiện kể từ mùa xuân, cho thấy Hoa Kỳ có thể tránh được suy thoái kinh tế.

Thị trường chứng khoán Hoa Kỳ, sau cơn hoảng loạn trong giai đoạn thắt chặt tiền tệ mạnh mẽ nhất của Fed, đã quay trở lại thị trường giá lên.

Sự đảo ngược đường cong lợi suất thường cho thấy suy thoái kinh tế có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong sáu tháng đến hai năm tới. Nhưng một số nhà phân tích không dự báo suy thoái trong giai đoạn này: Goldman Sachs hồi đầu tháng này cho biết họ đã giảm khả năng xảy ra suy thoái trong 12 tháng tới xuống 25%.

Thị trường tài sản rủi ro hơn như cổ phiếu và tín dụng doanh nghiệp cũng phản ánh sự lạc quan này. Chỉ số cổ phiếu blue-chip S&P 500 tăng khoảng 14% trong năm nay, mặc dù nhiều nhà phân tích cho rằng đà phục hồi này là do sự tăng trưởng của các cổ phiếu gắn liền với sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo.

Kristina Hooper, giám đốc chiến lược thị trường toàn cầu tại Invesco US, cho biết: “Có lẽ nỗi ám ảnh về suy thoái kinh tế đã bị đặt nhầm chỗ. Chúng tôi đang nhìn thấy sự khác biệt trên thị trường. Và đó không chỉ là cổ phiếu, đó còn là các tài sản rủi ro khác . . . Vì vậy, đối với tôi, đây là một môi trường trong đó các tài sản rủi ro cho thấy sự khác biệt”.

Các nhà phân tích như Hooper đã giải thích nghịch lý một phần bằng cách lập luận rằng các tập đoàn trước đây đã được hưởng lãi suất thấp trong một thời gian dài, trong đó họ có thể tái cấp vốn cho khoản nợ của mình và đẩy lùi ngày đáo hạn - điều có thể ngăn chặn làn sóng vỡ nợ trong thời gian tới.

Xu hướng đó cũng gần như đúng đối với những người sở hữu nhà, những người ở Mỹ hiện nay chủ yếu có các khoản thế chấp với lãi suất cố định.

Sự khác biệt cũng có thể là do tác động thầm lặng, cho đến nay, của sự đảo ngược đường cong lợi suất đối với các ngân hàng lớn. Người cho vay thường vay với lãi suất ngắn hạn và cho vay với lãi suất dài hạn.

Trong một môi trường bình thường, lợi suất ngắn hạn thấp hơn lợi suất dài hạn và sự khác biệt giữa hai lợi suất này mang lại lợi nhuận cho các ngân hàng. Khi đường cong lợi suất bị đảo ngược, mối quan hệ đó cũng bị đảo ngược.

Tuy nhiên, chi phí ngắn hạn tăng chậm đối với các ngân hàng lớn. Lãi suất tiền gửi tại nhiều tổ chức lớn vẫn gần bằng 0 mặc dù lãi suất qua đêm của Fed là trên 5%.

Timmer cho biết: “Đối với các ngân hàng lớn hơn, lãi suất tiền gửi không theo kịp với lãi suất thị trường tiền tệ tăng hoặc lãi suất quỹ liên bang tăng hoặc lãi suất tín phiếu kho bạc. Đó là một lý do tại sao cơ chế truyền dẫn sự đảo ngược của đường cong lợi suất sang suy thoái vẫn chưa thực sự hoạt động.”

Nhưng Timmer nói thêm rằng điều này không nói lên toàn bộ câu chuyện. “Tôi không nghĩ điều này sẽ ngăn chặn suy thoái mà chỉ trì hoãn nó thôi,” ông nói. “Đây là cuộc suy thoái mà mọi người đã dự đoán nhưng vẫn chưa xuất hiện cho đến nay.”