Mỹ kết thúc năm tài chính 2023 với thâm hụt ngân sách gần 1,7 nghìn tỉ USD, hơn 6% GDP nước này khi nền kinh tế nóng lên, lạm phát tăng cao, tỷ lệ thất nghiệp thấp. Với đà chính sách hiện tại, thâm hụt đang tăng cao hơn nữa. Nếu không có biện pháp nào được đưa ra, tỷ lệ nợ trên GDP sẽ sớm vượt mức kỷ lục là 106% GDP được ghi nhận trong năm 1946 sau Chiến tranh thế giới lần II.

Ở một khía cạnh nào đó, dữ liệu mới đã chỉ ra vấn đề đang ngày càng nghiêm trọng. Ngoại trừ những thay đổi về thời gian liên quan đến kế hoạch giảm nợ cho sinh viên của Tổng thống Joe Biden đã bị Tòa Tối cao Mỹ vô hiệu hóa, thâm hụt rơi vào khoảng 2 nghìn tỷ USD, cao hơn gấp đôi so với năm 2022. Suy thoái kinh tế sẽ đẩy dự báo lên cao hơn nữa. Các dự đoán tiêu chuẩn giả định nhiều khoản giảm thuế được đưa vào Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm ("TCJA") từ năm 2017 được áp dụng tạm thời và hết hiệu lực vào cuối năm 2025. Nếu Quốc hội gia hạn các điều khoản này thì thâm hụt và nợ sẽ tăng nhanh hơn nữa.

Vậy chuyện gì đang xảy ra? Chi tiêu liên quan đến đại dịch đã lắng xuống vào năm 2023, nhưng áp lực không ngừng từ chi tiêu phúc lợi ngày càng tăng (chủ yếu là An sinh xã hội và chương trình bảo hiểm y tế quốc gia Medicare) đã đẩy chi tiêu sang hướng khác. Thêm vào đó lãi suất thực dài hạn cao hơn tạo động lực vay mượn.

Lãi suất danh nghĩa cao hơn làm tăng chi phí đi vay, nhưng không làm xấu đi tình trạng nợ dài hạn nếu chúng chỉ đơn thuần bù đắp lạm phát, khiến cả nợ và GDP danh nghĩa đều tăng nhanh hơn. Gần đây, chi phí đi vay đã tăng cao hơn rõ rệt sau khi điều chỉnh theo lạm phát, làm tăng thêm khoảng cách giữa tăng trưởng nợ và tăng trưởng sản lượng. Tệ hơn nữa, triển vọng tài khóa có thể là một trong những yếu tố đẩy lợi suất trái phiếu lên cao. Một vòng luẩn quẩn có thể đoán trước, khi những lo ngại về nợ ngày càng tăng thì lãi suất thực tăng, điều này dẫn đến tỷ lệ nợ trong tương lai trở nên tồi tệ hơn, v.v.

Nguồn chi tiêu đến từ nợ công rất phức tạp, nhưng vấn đề cơ bản dễ nhận thấy rằng: Quốc hội thèm muốn chi tiêu nhiều hơn là tăng thuế. Vào năm 2023, Quốc hội Hoa Kỳ chi khoảng 25% GDP và trong khi nguồn thu chưa đến 20% GDP. Các nhà lập pháp đều từ chối giải quyết vấn đề này. Đầu năm nay, để chắc chắn, Quốc hội đã thông qua Đạo luật Trách nhiệm Tài khóa (Fiscal Responsibility Act) với mục đích cắt giảm vay mượn bằng cách điều chỉnh một số chương trình chi tiêu tùy ý. Nhưng biện pháp này đã bỏ qua các chính sách thực sự quan trọng: thuế và quyền lợi. Kết quả là những dự đoán hiện tại đã chứng thực, tác động của luật này lên các khoản nợ dự kiến rất nhỏ.

Kỷ luật tài khóa yêu cầu phải thực hiện các nguyên tắc như tổng thu thường xuyên (thuế, phí) phải lớn hơn tổng chi thường xuyên, đòi hỏi cải cách quyền lợi một cách có trách nhiệm, mức thuế suất cao hơn áp dụng trên cơ sở đủ rộng, không giới hạn lợi nhuận đánh thuế của doanh nghiệp. Tuy nhiên, các nhà lập pháp chưa sẵn sàng xem xét những thay đổi này, với tình hình hiện tại họ sẽ sớm phải làm, sự trì hoãn dai dẳng một cách liều lĩnh của các nhà lập pháp này là không bền vững, càng trì hoãn lâu thì hậu quả sẽ càng lớn.