Nếu đánh giá nền kinh tế toàn cầu bằng hiệu suất của các thị trường mới nổi, chúng ta khó mà biết được thế giới đang phải trải qua một đại dịch chết người. Sau một tháng Ba tồi tệ, theo Viện Tài chính Quốc tế, dòng tiền từ các danh mục nước ngoài (không cư trú) chảy vào thị trường mới nổi đã tăng gấp 10 lần lên 32.9 tỷ dollar trong tháng 6. Chỉ số MSCI EM currency đã chạm mức cao nhất 1 tháng vào thứ Năm tuần trước. Ngay cả các đồng tiền yếu như đồng rand Nam Phi cũng phục hồi một chút.

Tất nhiên, điều đó không có nghĩa là mọi thứ đang ổn ở các quốc gia đang phát triển. Ngược lại, nhiều nước phải đối mặt với sự phục hồi lâu hơn và rắc rối hơn dự đoán khi thị trường hoảng loạn vào tháng Ba. Thu nhập dự kiến sẽ phục hồi rất chậm. Ở Ấn Độ, tỷ lệ P/E dự phóng 1 năm đối với các cổ phiếu trong chỉ số Nifty50 là cao nhất trong 1 thập kỷ.

Đăng sau sự phân hóa giữa thị trường và Main Street là một thủ phạm quen thuộc: NHTW của các nước lớn, tương tự như những gì họ đã làm sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Fed, ECB, BOE, BOJ đã bơm một lượng thanh khoản lớn vào thị trường nội địa. Những thị trường này đã tăng điểm như dự định của giới chức trách và các nhà đầu tư cá nhân, do tâm lý FOMO. Điều đó buộc các nhà đầu tư tổ chức phải tìm kiếm cơ hội ở các thị trường mới nổi.

Nếu toàn bộ quá trình tách rời với thực tế, điều đó đã được thiết kế từ trước. Mục đích của những chính sách tiền tệ phi truyền thống là áp đặt sự bất hợp lý lên thị trường.

Các market insiders coi sự thiếu kết nối này là bình thường, như Ajay Kumar của Bank of America Securities nói với Bloomberg TV, “tâm lý và thanh khoản sẽ là 2 yếu tố cấu thành phần lớn lợi nhuận của bạn trong những thời điểm như thế này”. Nhưng phần còn lại của thế giới không nghĩ như vậy. Và họ đã đúng bởi vì lần cuối cùng điều này xảy ra các thị trường mới nổi đã bị tổn hại nặng nề.

Fed và các NHTW khác đã làm rất tốt nhằm đảo ngược dòng vốn kinh khủng đã chảy ra ngoài các thị trường mới nổi trong những tuần đầu của đại dịch. Mặc dù không chủ ý, nhưng đầu tháng 6, họ đã giúp các thị trường mới nổi huy động hơn 83 tỷ dollar từ thị trường trái phiếu quốc tế.

Nhưng các thị trường mới nổi cần biết rằng đây là một liều thuốc độc “ngọt ngào”. Trong trung hạn và dài hạn, việc in tiền của phương Tây sẽ tạo gánh nặng cho khu vực đang phát triển với những biến động, bất ổn, tăng trưởng chậm và đầu tư yếu kém.

Lấy ví dụ trường hợp của Ấn Độ. Sau năm 2008, đất nước này đã có sự phục hồi mạnh mẽ do thanh khoản và kích thích. Nhưng sau đó, giá hàng hóa tăng vọt. Điều này làm tăng lạm phát, làm cạn kiệt nguồn dự trữ ngoại hối và lạm phát kỳ vọng tăng không điểm dừng.

Lạm phát giá tài sản gây ra một tổn hại bất tận trong nội địa; giá bất động sản tăng vọt tới mức thị trường không hoạt động đúng nữa. Và tệ hơn hết, là thanh khoản giá rẻ đã dẫn đến cho vay bừa bãi và khủng hoảng nợ xấu đã làm tê liệt tăng trưởng và đầu tư của Ấn Độ.

“Chúng ta không làm chủ số phận của chính bản thân mình” – trong một cuộc lao dốc mạnh mẽ của thị trường, cựu chủ tịch Fed Ben Bernanke đã đẩy đồng rupee Ấn Độ xuống mức thấp kỷ lục. Các động thái của Fed cũng để lại những hậu quả chính trị, khi các cử tri trút giận lên những chính phủ đương nhiệm họ coi là bất tài.

Đương nhiên, quá trình này sẽ không lặp lại 2 lần. Lần này yếu tố thúc đẩy không phải là giá dầu, cũng có lẽ không phải là bất động sản. Nhưng chúng ta biết chắc một quá trình gần tương tự như vậy sẽ xảy ra. Tất cả những thanh khoản đó sẽ đổ dồn vào một tài sản nào đó được coi là khan hiếm và có thể được chứng minh là khan hiếm trong tương lai. Đất hiếm? có lẽ sẽ là một tài sản như vậy trong thời đại công nghệ của chúng ta.

Việc giá cổ phiếu và các chỉ số tiền tệ đang xa rời khỏi thực tế là một dấu hiệu chắc chắn quá trình này đang xảy ra. Đây là những dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự bất hợp lý của các hành động của NHTW bắt đầu ảnh hưởng tới các nền kinh tế mới nổi. Chỉ số MSCI của chứng khoán mới nổi đã có một quý tuyệt vời, nhưng hãy nhớ rằng, lần cuối cùng nó có một quý tốt như vậy là năm 2009.

Chắc chắn, sự kết hợp giữa thanh khoản bừa bãi và tâm lý khủng hoảng sẽ làm suy yếu cấu trúc quản trị vốn đã mong manh trong cả thị trường tài chính và nền kinh tế thực. Các ngân hàng trung ương ở phương Tây đã được cảnh báo về điều này thường xuyên. Raghuram Rajan, với tư cách là thống đốc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ đã phải đối phó với hậu quả đối với Ấn Độ về chính sách tiền tệ phi truyền thống ở nơi khác, đã liên tục lập luận về việc đặt ra các “quy tắc của trò chơi” cho các ngân hàng trung ương để họ không gây bất ổn cho các thị trường mới nổi.

“Mấu chốt đơn giản là do một chính sách gọi là chính sách tiền tệ, phi truyền thống hay kiểu khác, nó có thể không mang lại lợi ích ròng cho toàn thế giới.” Sự thất bại trong việc nhận ra bài học từ lần kích thích trước có thể sẽ khiến thị trường mới nổi phải chịu một thập kỷ tăng trưởng dưới trung bình cùng với những bất ổn chính trị.